ایمنی در عملیات ساختمانی

ایمنی در عملیات ساختمانی

تعاریف:

  • گودبرداري (Excavation): به هر گونه شيار ، حفره ، كانال يا گودشدگي ساخت در روي زمين كه بوسيله برداشتن خاک از زمين بوجود آيد گفته می شود.
  • پوشش محافظ (Shield): سازه اي است كه قادر به مقاومت در برابر نيروهاي تحميلي ناشي از فروريختگي بوده و بدينوسيله محافظت كارگران را فراهم مي‌سازد. پوششهاي محافظتي مي توانند ساختاري دائمي داشته و يا به موازات پيشرفت كار ساختاري قابل جابجايي داشته باشند. ضمناً با عناوين جعبه كانال يا پوشش كانال نيز شناخته شده هستند.
  • سيستم پشتيبان (Support System): سازه هايي نظير زير بندي، مهاربندي (بادبندي) و شمع بندي كه تكيه گاه بناهاي مجاور يا تأسيسات زير زميني و يا ديواره هاي يك ترانشه يا گودال مي باشند.
  • موانع زير سطحي (SubsurfageEncumbrances): شامل تسهيلات زير زميني، پي ريزي بناها، جريانات آبي، سطوح آب، طاقهاي تقويت كننده و وضعيتهاي نامطلوب زمين شناختي مي باشد.
  • اضافه بار (Surcharge): به معني بار عمودي يا وزن بيش از اندازه ناشي از نخاله ها، سربارها، وسايل، تجهيزات و فعاليتهايي كه ممكن است بر پايداري ترانشه تأثير بگذارد.

انواع خاكها

سركارگر و ناظر بايد قادر به شناسايي انواع خاك يك پروژه باشد.

مقررات پروژه هاي ساخت و ساز” (RCP) خاك را به چهار نوع تقسيم كرده است:

نوع ۱ ایمنی در عملیات ساختمانی

  • خاكي است كه كلنگ زدن در آن بسيار سخت مي‌باشد لذا اغلب با عنوان ” زمين سخت براي حفاري” شناخته شده است. در حقيقت مواد آن بسيار سخت بوده و بسيار شبيه سنگ مي باشد.
  • هنگام گودبرداري، ديواره هاي گودال صاف و براق بوده و بطور عمودي باقي مانده و هيچگونه رطوبتي از آنها تراوش نمي كند.
  • اگر اين نوع ديواره ها چندين روز پياپي در معرض آفتاب قرار گيرند، نماي براق آنها از بين خواهد رفت ولي بدون فروريختگي و شكافتگي باقي خواهند ماند.
  • اگر در معرض باران يا هواي مرطوب قرار گيرند لبه هاي گودال ممكن است دچار شكستگي شود.
  • خاك نوع ۱ متشكل از خاك سفت، رس يكپارچه و مقداري ذرات جامد مي باشد.

نوع ۲ ایمنی در عملیات ساختمانی

  • در خاك نوع ۲ كلنگ زدن نسبتاً آسان بوده و مي توان به آساني بوسيله يك كج بيل و يا به سختي بوسيله دست آنرا كند.
  • در اين نوع خاك، ديواره هاي ترانشه مي تواند براي دوره زماني كوتاه (شايد چندين ساعت) بدون هيچگونه شكافتگي واضح، باقي بماند هر چند اگر مدتي ديواره ها در معرض آفتاب و هوا قرار بگيرند به موازات روز به خشك شدن خاك، شكاف ها ظاهر شده و گسترش خواهد يافت.
  • اين نوع خاك از گل رس و ذرات كم دانسيته تشكيل شده است.

نوع ۳ ایمنی در عملیات ساختمانی

  • عمده خاك نوع ۳ است كه در ساخت و سازها با آنها رو به رو مي شويم. اين نوع خاك مي تواند بدون سختي توسط يك كج بيل هيدروليكي حفاري شود.
  • خاك نوع ۳ خشك، از روي انگشتان دست ليز خورده و بصورت كله قندي به روي زمين مي افتد. همچنين بصورت عمودي پايداري نداشته و ديواره هاي گودال بسته به ميزان رطوبت براي يك شيب طبيعي ۱ به ۱ فرو خواهند ريخت. اين نوع خاك، هنگاميكه بوسيله دست به لرزه در آيد، رطوبت پس خواهد داد.
  • در صورت مرطوب بودن خواهد توانست براي دوره كوتاهي، ايستادگي عمودي داشته باشد. هر چند اين نوع خاك به سرعت خشك مي شود و با ارتعاش حين گودبرداري بصورت تكه هاي بزرگ يا كوچك بداخل ترانشه فرو مي ريزد.
  • تمام مواد خاكريزه شده يا بهم ريخته شده بايد از خاك نوع ۳ تلقي شوند. ساير مواد خاك نوع ۳ شامل سنگ، مواد دانه اي شكل و رس مرطوب يا چسبنده مي‌باشد.

نوع ۴ ایمنی در عملیات ساختمانی

  • خاك نوع ۴ بدون هيچگونه سختي توسط كج بيل هيدروليكي حفاري شود. به سادگي جريان مي يابد و مي بايست پشتيباني ونگهداشته شود تا بتوان به هر عمق موردنظر گودبرداري رسيد.
  • در صورتيكه حاوي رطوبت باشند، نسبت به ارتعاش و ساير عوامل محل كه موجب جاري ساختن مواد مي شوند، بسيار حساس هستند.
  • خاك نوع ۴ شامل رسوبات آلي حاوي رطوبت بالا، ريگ روان، رس لغزنده با رطوبت بالا و رس لتا مي باشد.
  • رس لتا در برابر هر گونه عامل مخل، بسيار حساس مي باشد.

نکات ایمنی در عملیات ساختمانی

  • فرد صلاحیت دار مجاز به صدور، نظارت و اجرای پرمیت می باشد.
  • افرادی که به عنوان مجری کار فعالیت می نمایند باید در خصوص ایمنی حفاری آموزشهای لازم را دیده و صلاحیت آنها توسط ایمنی تایید شود و در مورد استفاده از تجهیزات فردی توجیه شده باشد.
  • گود برداری به دو روش دستی و مکانیزه انجام می شود
  • گود برداری یا در زمینهای محدود ایجاد می شود که در اینصورت باید از شمعک استفاده شود یا در زمینهای باز که در اینصورت رعایت شیب بسیارمهم می باشد.

سرويس‌هاي زيرزميني در ایمنی در عملیات ساختمانی :

  • قبل از شروع بكار حفاري سرويسهاي زيرزميني ( مانند لوله هاي گاز ، آب ، فاضلاب و خطوط تلفن و برق ) را معين نمایید.
  • قبل از شروع بكار در ترانشه ها و كانالهاي فاضلاب وضعيت جوي را كنترل نماييد و مطمئن شويد آلاينده هاي خطرساز وجود نداشته و اكسيژن كافي موجود است. در كانالهاي فاضلاب نيز وجود گازهاي سمي و قابل احتراق را كنترل نماييد.
  • بین نخاله ها و لبه ترانشه باید حداقل بين ۵/ الي ۲ متر فاصله باشد.
  • محلهای ورود و خروج از ترانشه باید مشخص باشد و هر نفر نباید بیشتر از ۸ متر از پلکان فاصله داشته باشد.
  • اگر كارگري در ترانشه هاي باعمق بيشتر از ۲/۱ متر قرار داشت مي بايست يك كارگر ذيصلاح در سطح ترانشه ايستاده و كارگران را در مواقع و شرايط غير ايمن هشدار داده و در موارد اورژانسي كمك نمايد.
  • كارفرما بايد آماده مقابله با شرايط اضطراري باشد. همه افراد بايد در مواقع وقوع حادثه بدانند چه بايد بكنند و با چه كسي بايد تماس بگيرند. برنامه شرايط اضطراري و كمكهاي اوليه بايد توسط كميته يا نماينده آن مرور شود.
  • طراحي يك سيستم حفاظتي جهت حذف و كنترل مخاطرات بستگي به چند عامل دارد كه عبارتند از : نوع خاك ، عمق برش ، رطوبت موجود در خاك، تغييرات ناشي از آب و هوا يا ساير عمليات در حال اجرا در آن حوزه.

روشهاي حذف و كنترل مخاطرات در ایمنی در عملیات ساختمانی

شيبدار سازي (Sloping) 

يكي از روشهاي اطمينان سازي ايمني در گودال ها ، شيب دار نمودن ديواره هاي گودال هایي با عمق بيشتر از ۲۰ فوت ( ۶ متر ) مي باشد كه بستگي به نوع خاك دارد .

نوع

 نسبت ارتقاع به عمق زاويه مجاز شيب (درجه)
سنگ پايدار عمودي ۹۰
نوع ۱ ۱ : ۴/۳ ۵۳
نوع ۲ ۱ : ۱ ۴۵
نوع ۳ ۱ :۲/۱ ۱ ۳۴
نوع ۱ ( كوتاه مدت ) ۱ : ۲/۱

۶۳

( براي گود برداري يا حداكثر ۱۲ فوت عمق )

شمع زني (shoring)

  • شمع زني يا شمع كوبي به مهيا ساختن سيستمي پشتيبان براي ديواره هاي ترانشه گويند كه براي محافظت از حركت خاك، تسهيلات زيرزميني، جاده ها و زيربناها به كار مي رود.
  • شمع بندي يا مهارگذاري هنگامي به كار مي رود كه شيبدار كردن ديواره هاي جانبي ترانشه يا گودال به واسطه عمق برش، از حداكثر شيب مجاز تجاوز نمايد.
  • سيستم شمع زني تشكيل شده از تيرهاي عمودي (تخته يا فلز)، تيرهاي افقي (تخته يا فلز)، بست هاي مقاوم و انواع آن عبارتند از شمع زني تخته اي، شمع زني هيدروليك و شع زني پنوماتيك.

حفاظ گذاري (shielding)

دو گونه استفاده دارد:

الف) جعبه هاي ترانشه: اولين گزينة محافظتي در برابر فروريختگي ها مي باشد.

ب) مدل تركيبي: تركيبي است از جعبه هاي ترانشه و شيبدار كردن و پله بندي

پله بندي (Benching)

  • پله بندي دو نوع اساسي دارد: ساده و متعدد. نوع خاك، نسبت عرض به ارتفاع ديواره مورد پله بندي را تعيين مي كند.

پله بندی

موارد ديگر حذف خطرات

  • ممانعت از نزديك شدن ماشين آلات سنگين به گودال ضايعات و نخاله هاي گودبرداري شوید.
  • نخاله ها مي بايست حداقل در فاصله ۱متری از لبه گودال قرار گيرند.
  • كنترل تجمع گاز و دور نگه داشتن موتورهاي احتراق داخلي از محل خاك برداري
  • نصب علائم نشان دهنده كانال و تأمين نرده هاي حفاظ
  • محدوده اي را با توجه به نوع خاك گودبرداري در اطراف معين‌كنيد و از نزديك شدن تجهيزات و وسايل به لبه‌هاي آن جلوگيري‌نماييد.

سانحه در حفاري

در عمليات حفاري  بطور کلی دو نوع سانحه وجود دارد :

۱- ريزش خاك بر روي كساني كه در محل حفاري شده مشغول كارند .

۲- سقوط اجسام و متريال به درون‌كانال وسوانحي كه از‌طريق افراد، ماشين‌آلات ويا موادي كه در حفاري استفاده‌ميشوند، پديد‌مي‌آيد.

ایمنی در حفاری

نكات ايمني در حفاري

  • گودالها را بدون حفاظ رها نكنيد. كليه محلهاي خاك برداري شده را با نوار خطر زرد رنگ مهار كرده و راه بند بگذاريد. وبراي شب از علائم نوري استفاده كنيد.
  • در صورتيكه قرار است در محل حفاري، لوله‌گذاری شود. اين لوله‌ها را به فاصله حداقل ۱متر از لبه كانال قرار‌داده و با قرار دادن گوه در دو طرف آنها از حركت احتمالي آنها جلوگيري نمائيد.
  • در كانال هاي حفر شده با عمق بيش از۱۲۰ سانتي‌متر بايد تمام ديوارهاي خاكبرداري شده تخته كوبي شوند. تخته ها مجاور يكديگر و پائين تر از كف قرار داده شوند. با اين كار خطر ريزش از بين مي رود.
  • تخته ها به وسيله جكهايي كه به طور افقي و در فواصل مساوي كار گذارده مي شود مهار شود.

الزامات قانونی

  • تهیه تجهیزات حفاظت فردی
  • به دلیل سختی کار معاینات دوره ای باید در سال ۲ بار انجام شود.
  • امکانات استحمام باید برای کارگران حفاری فراهم باشد.
  • كارفرما مكلف است به وسيله مسؤولين فني خود كليه وسايل استحفاظي را مرتبا بازرسي، تعمير و يا تعويض نمايد تا حفاظت كارگران پيوسته تأمين گردد.
  • زمين مورد نظر از لحاظ استحكام دقيقاً مورد بررسي قرار گيرد.
  • موقعيت تاسيسات زير زميني از قبيل كانال هاي فاضلاب، لوله كشي آب، گاز، كابل هاي برق، تلفن و غيره كه ممكن است در حين انجام عمليات گودبرداري موجب بروز خطر و حادثه گردند و يا خود دچار خسارت شوند، بايد مورد شناسايي قرار گرفته و در صورت لزوم نسبت به تغيير مسير دائم يا موقت و يا قطع جريان ان ها اقدام گردد.
  • شب ها در كليه معابر و پياده روهاي اطراف محوطه گودبرداري و حفاري بايد روشنايي كافي تامين شود. و همچنين علايم هشدار‌دهنده شبانه از‌قبيل چراغ‌هاي احتياط، تابلوهاي شبرنگ و غيره در‌اطراف منطقه محصورشده نصب گردد.
  • در صورتي كه از موتورهاي احتراق داخلي در داخل گود استفاده شود، بايد با اتخاذ تدابير فني، گازهاي حاصله از كار موتور به طور موثر از منطقه كاگران تخليه گردد.
  • در گودها و شيارهايي كه عمق آنها از يك متر بيشتر باشد، نبايد كارگران را به تنهايي به كار گمارد.
  • براي رفت و آمد به محل گودبرداري بايد راه‏هاي ورودي و خروجي مناسب و ايمن در نظر گرفته شود. در محل گودالهايي كه عمق آن بيش از ۶ متر باشد. بايد براي هر شش متر يك سكو يا پاگرد براي نردبان‏ها، پله ها و راه هاي شيب دار پيش‌بيني گردد.
  • شخص ذيصلاح (بازرسان، سرپرستان) بايد همه روزه گودالها، فضاي مجاور و سيستم هاي محافظتي را بازديد نمايند. تا موقعيت هاي ايجاد فروريختگي ها، خطاي سيستم هاي حفاظتي، جوهاي خطرساز، يا ساير شرايط خطرناك را بتواند كشف نمايد.
  • بازرسي بايد قبل از شروع كار و يا در صورت لزوم در سراسر شيفت كاري انجام شود. پس از وقوع هر رويداد خطرناک (مثل بارندگي) نيز بازرسي‌ها بايد به عمل آيد.
  • كليه كاركناني كه وارد چاله هاي زنگوله اي و يا ساير گودالهاي عميق محدود مي شوند بايد از لباسهاي مهاردار متصل به طناب نجات استفاده نمايند.
  • تجهيزات امدادي اضطراري، نظير دستگاه تنفس، طناب مهار ايمني، برانكارد سبدي بايد در نقاطي كه شرايط جوي خطرناك داشته، به آساني در دسترس باشد.

بازرسی دیواره های حفاری

  • تمام افرادي كه در گودال هاي عميق تر از۱۲۰ سانتي متر كار مي نمايند ،بايد از كلاه ايمني استفاده كنند . تخته كوبي افراد را در مقابل اشيايي كه از بالا مي افتد محافظت نخواهد كرد .
  • داربست ها در داخل محل خاك برداري شده بايد كامل ومحكم باشند.
  • محلهايي را كه هنوز تخته كوبي نشده با نصب تابلوي اعلام خطر مشخص كنيد تا كسي از منطقه امن فراتر نرود.
  • ارتعاش يا وارد شدن فشار زياد به نزديك لبه ديوار خاك برداري شده به احتمال زياد موجب ريزش مي شود.
  • در موقع خاكريزي به درون گودالها حتما مانعي تهيه و با فاصله مناسب از لبه كانال محكم به جايي ببنديد تا از سقوط كاميون يا دمپر به داخل گودال جلوگيري شود.
  • پريدن از عرض كانالها سرانجام خوبي ندارد. بهتر است كانالهايي كه در مسير عابرين حفر مي گردد، به وسايلي كه داراي استحكام كافي براي عبور افراد هستند، مجهز باشد. و همچنين طرفين آن نرده حفاظتي نصب شده باشد.
  • قبل‌از شروع به حفر زمين و ساير عملياتي كه باعث بر هم خوردن خاك مي‌شود، مسئول انجام كار بايد پروانه كار كه به امضاي كارفرما نيز رسيده‌باشد را اخذ نموده باشد.
  • نظر بهCOMPACT بودن خاك منطقه بهترين و ايمن ترين نحوه حفر كانال V شكل مي باشد .لذا كليه كانالهايي كه در منطقه حفر مي گردد بايد به روش فوق حفر شوند.
  • در شرايطي كه در محوطه اطراف محل كانال عمليات شمع‌كوبي صورت‌ميگيرد. به هيچ وجه نبايد افراد در داخل كانال به فعاليت بپردازند.
  • كانالي كه آب در آن نفوذ كرده است ديواره‌هاي آن فاقد استحكام كافي مي باشد. از كار كردن در اين كانال ها خودداري كنيد.
  • كانالهايي كه در نزديكي محل تردد وسائط نقليه مي باشند. بايد به محافظ سخت مانند قالبهاي سيماني ويا لوله هاي داربست وغيره مجهز گردند.
/۰ دیدگاه‌ها/توسط

محدوده پروژه چيست؟

محدوده پروژه چيست؟

مهم­ترين قسمت برنامه‌ریزی يك پروژه مشخص كردن محدوده آن پروژه می‌باشد. منظور از محدوده پروژه تعيين كردن هدف كلي پروژه و فعالیت‌های لازم جهت رسيدن به آن است، به‌عبارت‌دیگر در اين مرحله مرزهاي (بایدها و نبایدها) پروژه تعيين می‌شود.

بایدها و نبایدهای پروژه

هنگامی که ما در مورد محدوده در مدیریت پروژه صحبت می‌کنیم، دو حوزه وجود دارد که به آن‌ها اشاره می‌شود: محدوده محصول و محدوده کار.

محدوده محصول به ویژگی‌ها و کارکردهایی گفته می‌شود که باید در یک محصول گنجانده شود. به زبان ساده، همان چیزی است که مشتری در یک محصول یا خدمات می‌خواهد. به عنوان مثال، اگر محصول گوشی هوشمند باشد، محدوده محصول اندازه صفحه نمایش، پشتیبان‌گیری باتری، حافظه، سرعت پردازنده و … خواهد بود.

محدوده کار به کارهایی گفته می‌شود که برای ارائه موفقیت‌آمیز یک محصول (یا خدمات) با ویژگی‌ها و توابع مشخص شده باید انجام شود. به عنوان مثال، اگر قرار است یک برنامه نرم‌افزاری توسعه دهید، محدوده کار، کارهایی  است که باید برای توسعه نرم‌افزار با ویژگی‌های مناسب انجام شود.

کارهای زیادی مانند برنامه‌ریزی، هماهنگی و فعالیت‌های مدیریتی باید انجام شود تا اطمینان حاصل گردد که هم محدوده محصول و هم محدوده پروژه برآورده می‌شود. پس از انجام این موارد، کار انجام شده با محدوده واقعی پروژه مقایسه می‌شود.

متأسفانه به دليل ساده انگاشتن اين قسمت در مراحل اجرائي پروژه با مشكلاتي مواجه می‌شویم كه به نارضايتي ذينفعان (كارفرما،‌پيمانكار و …) پروژه منجر می‌شود، چون از ابتدا به‌درستی براي همه ذينفعان پروژه تبيين نشده و هرکدام از ديد خودشان پروژه را تصور می‌کنند. براي مثال به تصاوير زیر که بصورت طنز بیان شده، دقت كنيد:

برداشت اشتباه از محدوده

حال راه‌حل چيست؟ چگونه می‌توان درك مشتركي بين همه ذينفعان پروژه ايجاد كرد،‌ پاسخ، استفاده از تكنيك WBS است.

WBS چيست؟

WBS مخفف Work Breakdown Structure به معني ساختار شكست كار می‌باشد. پس از شناخت كلي نسبت به اهداف و احجام كلي پروژه بايد پروژه را به واحدها، فعالیت‌ها و اقدامات کوچک‌تر تقسيم كنيم. WBS همان فعالیت‌های اجرايي پروژه می‌باشد كه در قالب گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. با تعريف WBS كنترل پروژه در قالب مجموعه فعالیت‌های دسته‌بندی‌شده راحت‌تر می‌گردد. دسته‌بندی فعالیت‌ها اين امكان را به ما می‌دهد تا ارتباط بين فعالیت‌ها، همچنين نفرات و نیازمندی‌های منابع موردنیاز جهت اجرا را بهتر تشخيص داده و نسبت به تعريف آن‌ها اقدام كنيم.

آيا ميدانيد نمودار WBS را قلب مديريت پروژه می‌دانند، چون تمام تکنیک‌های بعدي وابسته به آن است.

بیانیه محدوده پروژه

اسناد مختلفی در مدیریت پروژه وجود دارد اما سند بیانیه محدوده یکی از مهم‌ترین اسناد محدوده پروژه است. بیانیه محدوده برای نشان دادن نتایج مورد انتظار، فرضیات، محدودیت‌ها و سایر عوامل مهمی که تحت آن پروژه ارائه می‌شود، استفاده می‌گردد.

این بیانیه همچنین مرزهای پروژه را توضیح می‌دهد، مسئولیت‌های کاری هر یک از اعضای تیم را تعیین می‌کند و رویه‌هایی را که باید در طول چرخه عمر پروژه دنبال شود، مشخص می‌نماید. این بیانیه همچنین می‌تواند به عنوان بیانیه محدوده، بیانیه کار (SOW) یا شرایط مرجع شناخته شود.

بیانیه محدوده پروژه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • محدوده محصول
  • محدوده پروژه
  • لیست موارد قابل تحویل
  • ملاک پذیرش
  • استثنائات پروژه
  • محدودیت‌ها
  • فرضیات
/۰ دیدگاه‌ها/توسط

برنامه‌ریزی و کنترل پروژه چیست ؟

برنامه‌ریزی و کنترل پروژه چیست ؟

برنامه‌ريزي

فرآيند برنامه‌ريزي، تعيين توالي و توازي فعالیت‌های لازم براي اجراي يك پروژه با در‌نظر گرفتن زمان موردنیاز براي اجراي هر‌فعاليت و كيفيت تعیین‌شده براي آن‌فعاليت است.

كنترل پروژه

كنترل پروژه فرايندي است در جهت حفظ مسير پروژه براي دستيابي به يك تعادل اقتصادي موجه بين سه عامل هزينه، زمان و كيفيت در حين اجراي پروژه، كه از ابزار و تكنيك‌هاي خاص خود در انجام اين مهم كمك مي‌گيرد. درواقع كنترل، اجراي دقيق و كامل برنامه تدوين‌شده براي پروژه است، به‌گونه‌ای كه هنگام خروج از برنامه بتوان با تشخيص علل و طرح اقتصادي‌ترين فعالیت‌ها، پروژه را به نزديك‌ترين حالت ممكن در مسير اوليه واصلی خود بازگرداند.

تفاوت برنامه‌ریزی پروژه و کنترل پروژه

  • برنامه‌ریزی، بر روي تعيين اهداف و جهت‌ها متمرکز است و کنترل، کارها را به سمت آن هدف و جهت‌ها هدايت می‌کند.
  • برنامه‌ریزی، منابع را به فعالیت‌ها تخصيص می‌دهد و کنترل، براي استفاده مؤثر و مناسب از منابع کوشش می‌کند.
  • برنامه‌ریزی، عواملي مثل نوع فعاليت، حجم و اندازه فعاليت، مدت‌زمان اجرا، منابع مصرفي و… را براي فعالیت‌ها پیش‌بینی می‌کند و کنترل پروژه در عمل آن‌ها را تدقيق می‌کند.
  • برنامه‌ریزی، انگيزه لازم را به‌منظور دستيابي به اهداف تعیین‌شده در کارکنان ايجاد می‌کند و کنترل، در صورت نيل به اهداف، براي تشويق آن‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

برنامه ریزی و کنترل

تفاوت مانیتورینگ وکنترلینگ

آنچه امروزه ما بنام كنترل پروژه می‌نامیم درواقع همان مانيتورينگ پروژه می‌باشد. مانيتورينگ به معنای مشاهده تفاوت ميان آنچه برنامه‌ریزی‌شدهBase line plan ) & Plans ( و آنچه در عمل (Actual) حاصل‌شده می‌باشد. پرواضح است كه انواع گزارش‌های پروژه‌ای در حقیقت خروجی‌های بخش مانيتورينگ می‌باشند و نه كنترل پروژه.

آنچه كنترلینگ ناميده می‌شود درواقع نتايج (Action Plan) حاصل از آناليز خروجی‌های بخش مانيتورينگ پروژه جهت رفع تاخيرات و ساير مشكلات به وجود آمده در حين اجرا می‌باشد.

تفاوت پروژه و طرح و برنامه

در زبان‌های گوناگون و حتي در سازمان‌های مختلف هر كشور در مورد واژه‌هاي برنامه، طرح يا پروژه، اختلافات لغوي، معنايي و قانوني وجود دارد؛ ازاین‌رو چهارچوب آنان روشن و آشكار نيست و گاه به‌جای يكديگر نيز استفاده مي‌شوند.

آرمان‌ها و اهداف تعيين‌شده حكومت در سطح برنامه‌ريزي بلندمدت يا استراتژيك، برنامه  (Plan) ناميده مي‌شود كه اين برنامه‌ها داراي اهداف كيفي مي‌باشند. مانند برنامه توسعه صنايع گاز یا پتروشیمی، برنامه توسعه شبكه راه‌هاي كشوري؛ دستيابي به اين اهداف و آرمان‌ها در یک‌فاصله زماني بلندمدت كه معمولاً بين ده تا بيست‌وپنج سال است، امکان‌پذیر مي‌باشد.

پس‌ازاینکه برنامه‌ها در سطح برنامه‌ريزي بلندمدت مشخص گرديدند، هر برنامه در سطح برنامه‌ريزي ميان‌مدت يا تاكتيكي توسط مديريت تراز اول يا سيستم اجرايي كشور به مجموعه‌اي از طرح‌ها (Program) يا برنامه‌هاي اجرايي تفكيك مي‌شود كه شامل مجموعه‌اي از تصميمات مقطعي يا اجرايي هستند كه ظرف پنج‌تا ده سال آينده بايد اجرا و به نتايج موردنظر برسند.

هر طرح در سطح برنامه‌ريزي كوتاه‌مدت يا اجرايي توسط واحدهاي ستادي يا سطوح مديريت مياني نظام اجرايي كشور به مجموعه كارها و عملياتي كه آن را پروژه (Project) مي‌نامند، تبديل و تقسيم مي‌شود.

مدیریت پورتفولیو در برنامه‌ریزی و کنترل پروژه

مجموعه‌ای‌از پروژه‌ها یا طرح‌ها که برای کمک به مدیریت مؤثر آن کار با یکدیگر گروه‌بندی‌شده‌اند تا اهداف استراتژیک تجاری را دنبال‌کنند.

مانند منطقه ویژه انرژی پارس جنوبی که پورتفولیویی از پروژه‌های نفت و گاز، پتروشیمی، فرودگاه و… می­باشد.

/۰ دیدگاه‌ها/توسط

پیاده سازی ایزو ۱۷۰۲۵

ایزو ۱۷۰۲۵ چیست؟

یکی از استانداردهای شناخته شده استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ است. این استاندارد در سال ۲۰۱۷ ویرایش شد و ورژن جدید این استاندارد منتشر شد. عنوان استاندارد ISO/IEC 17025 این است:

 General requirements for the competence of testing and calibration laboratories

الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاههای آزمایش و کالیبراسیون

استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ استانداری بین المللی و تخصصی ویژه ی آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون می باشد که به احراز صلاحیت این آزمایشگاه ها می‌پردازد. استاندارد ۱۷۰۲۵ ISO الزامات کلی برای احراز صلاحیت انجام آزمون ها و یا کالیبراسیون و همچنین نمونه برداری را توس ط ازمایشگاه ها مشخص می سازد. این استاندارد همسویی مناسبی نیز با استاندارد ایزو ۹۰۰۱ دارد و در سازمان هایی که استاندارد ۹۰۰۱ پیاده‌سازی شده این استاندارد ساده تر و سریعتر قابل پیاده سازی است.

کاربرد استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵

استاندارد بین المللی ایزو ۱۷۰۲۵ الزامات کلی برای احراز صلاحیت انجام آزمون ها و یا کالیبراسیون و همچنین نمونه برداری را مشخص می سازد. استاندارد بین‌المللی ISO 17025 ، روش های استاندارد و روش های غیر استاندارد و روش های توسعه یافته توسط آزمایشگاه که در اجرای آزمون و کالیبراسیون مورد استفاده قرار می گیرند را پوشش می دهد.

راهنمایی های استاندارد بین المللی ISO 17025 برای همه سازمان های مجری آزمون و کالیبراسیون قابل استفاده می باشد. این استاندارد به عنوان مثال طرف اول، دوم و آزمایشگاه هایی که آزمون در آن ها تشکیل دهنده بخشی از گواهی محصول و بازرسی می باشد، را در بر می گیرد.

استاندارد ISO 17025 بین المللی فارغ از تعداد پرسنل سازمان یا گستره دامنه فعالیت های آزمون و یا کالیبراسیون، برای همه آزمایشگاه ها قابل کاربرد می‌باشد. استاندارد بین المللی ISO 17025 برای استفاده توسط آزمایشگاه هایی که در حال ایجاد سیستم های کیفی، اجرایی و فنی برای فعالیت های خود می باشند توصیه می گردد.

لزوم توجه و پیاده سازی استاندارد ISO 17025

اگر آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون الزامات این استاندارد بین المللی را برآورده سازند. آنها یک سیستم کیفیت برای فعالیت های آزمون و کالیبراسیون خود بکار می‌گیرد. که الزامات ایزو ۹۰۰۱ نیز برآورده است. این استاندارد بین المللی چندین الزام فنی را که با ایزو ۹۰۰۱ پوشش داده نمی شود را پوشش می دهد.

سیستم کیفیت آزمایشگاه ایزو ۱۷۰۲۵ ، با هدف ایجاد یک سیستم مدیریتی مستقل و مبتنی بر کیفیت، طراحی و مستقر شده است. تا با بهره‌گیری از این استاندارد، آزمایشگاه بتواند خدمات خود را با بهترین کیفیت به مشتریان خود ارائه نماید. و همچنین کلیه فعالیت‌های مدیریتی، فنی و تخصصی خود را به بهترین نحو اداره نموده و با اخذ گواهینامه‌ها و اعتبارنامه‌های ملی یا بین‌المللی، صلاحیت و شایستگی خود را به گیرندگان خدمات و گروه‌های ذینفع اثبات نماید.

صدور گواهینامه استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵

گواهینامه های ISO 17025 توسط مراجع CB به صورت non accredited امکان صدور  دارند و آزمایشگاه ها با پیاده سازی و ممیزی توسط یک نهاد ارزیاب خارجی certification body امکان ممیزی و دریافت گواهینامه مذکور را خواهند داشت. اما توصیه شده که این استاندارد توسط سازمانهای اعتبار بخشی (ACCREDITATION BODY) ممیزی و صادر گردد.

لذا با توجه به این مورد، سازمان اعتبار بخش حاضر در ایران (AB)، مرکز تایید صلاحیت موسسه استاندارد ایران (NACI) قادر به ممیزی و صدور گواهینامه ISO 17025 می‌باشد. اگرچه اجباری به دریافت گواهینامه مذکور نخواد بود.

ارتباط استاندارد ۱۷۰۲۵ ISO با سایر استاندارد ها

همیشه توصیه می گردد که همراه یا پیش از دریافت گواهینامه های تخصصی تر نظیر گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ که به احزار صلاحیت آزمایشگاه ها می پردازد اقدام به دریافت گواهینامه ی سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ که پایه ای ترین و اصلی ترین استاندارد از سری استانداردهای بین المللی ایزو می باشد اقدام نمایند.

لازم به ذکر است که آزمایشگاه های طبی و پزشکی در صورت تمایل به دریافت گواهینامه ایزو مرتبط با حیطه خود می بایست استاندارد ایزو ۱۵۱۸۹ ویژه آزمایشگاه های پزشکی را پیاده سازی و گواهینامه آن را دریافت نمایند. به آزمایشگاه های پزشکی و طبی نیز توصیه می گردد که حتما نسبت به دریافت گواهینامه ISO 9001 یا سیستم مدیریت یکپارچه IMS اقدام نمایند.

یازده مرحله برای موفقیت در فرآیند ایزو ۱۷۰۲۵:

بهترین راهکار جهت موفقیت در پروسه ی ایزو مختص آزمایشگاهی به شرح زیر است:

  1.  پشتیبانی مدیریت را بدست آورید.
  2. زمینه سازمان را تعیین کنید.
  3.  محدوده، مدیریت، تعهد و مسئولیت ها را تعریف کنید.
  4. خطرات و فرصت ها را برطرف کنید.
  5.  مراحل و رویه ها را تعریف کنید.
  6.  اجرای فرایندها، رویه ها و کنترل ها.
  7.  برنامه های آموزش و آگاهی را انجام دهید.
  8.  با نهاد اعتباربخشی درگیر شوید.
  9.  LMS را کار کنید.
  10. انجام ممیزی های داخلی.
  11. بررسی مدیریت.

مراحل استقرار استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵:

فاز اول : آماده‌سازی

  • انجام شناخت اولیه و ارائه گزارش
  • آموزش “مبانی، تشریح الزامات و مستندسازی ISO/IEC 17025”
  •  تشکیل کمیته راهبری استقرار ISO/IEC 17025
  • تـدوین “شـرح فـعالیت‌هـای پــروژه” و زمــان‌بــندی آن‌هــا بــرای استقرار ISO/IEC17025

فاز دوم: مستندسازی

  • تهیه، بررسی و بازبینی مستندات، تصویب و توزیع مستندات

فاز سوم: استقرار

  •  انــجام تمــامی فــعالیت‌هـــای مندرج “در شرح استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵”
  • آموزش “تضمین کیفیت نتایج آزمون یا کالیبراسیون با استفاده از نرم افزار Minitab “
  •  آموزش “تخمین عدم قطعیت اندازه گیری”

فاز چهارم: اثبات سیستم

  • آموزش “ارزیابی داخلی بر اساس ISO/IEC 17025”
  • انجام ارزیابی داخلی (با همراهی ارزیابان داخلی)
  • رفع عدم انطباق‌ها
  • اعلام آمادگی سیستم جهت ممیزی توسط مرجع اعتباردهی
  • ارزیابی نهایی سیستم  توسط مرجع اعتباردهی

در صورت نیاز به تهیه فرمها، دستورالعملها و چک لیستهای ایزو اینجا کلیک کنید.

/۰ دیدگاه‌ها/توسط

انواع ایزو

انواع ایزو

گواهینامه های ایزو انواع مختلفی دارند که لازم است آگاهی لازم در مورد استفاده و کارایی هرکدام از آنها وجود داشته باشد. استانداردهای ایزو طیف گسترده ای از فعالیت ها را پوشش می دهند که تواند در مورد ساخت یک محصول، مدیریت فرآیند، ارائه خدمات یا تأمین مواد باشد. پیش نیاز اخذ گواهینامه ایزو برای هر سازمان این است که استاندارد مناسب خود را بشناسند و بدانند که کدامیک از این گواهینامه‌ها برای دستیابی به اهدافشان مفیدتر است. امکان اخذ بیش از یک گواهینامه ایزو برای هر مجموعه وجود دارد و هرکدام از آنها مزایایی مانند ایجاد اعتبار بیشتر، فرآیندهای بهبودیافته و محصولات یا خدماتی در رده های جهانی را به همراه دارد.

انواع استاندارد ایزو

حدود ۳۰۰ استاندارد ایزو بصورت رایگان/عمومی در دسترس هستند. در این مقاله لیست معروف‌ترین انواع استانداردهای ایزو (ISO) ارائه شده و توضیحی مختصر از آن نیز بیان شده است.

ایزو سری ۹۰۰۰

این استانداردها چندین ویرایش داشته اند. که در ابتدا دسته بندی آن ها به صورت زیر بوده است:

ISO 9001 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های طراح، تولید و ارائه کننده خدمات و نصب.

ISO 9002 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های تولید کننده و ارائه دهنده خدمات و نصب.

ISO 9003 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های بازرسی کننده.

ISO 9004 : خطوط راهنما برای بهبود عملکرد سیستم مدیریت.

بعد از چندین ویرایش این استانداردها بصورت زیر تعریف شدند:

ISO 9000-2015 : مبانی و واژگان مدیریت کیفیت.

۲۰۱۵ یعنی ویرایش سال ۲۰۱۵ و ۹۰۰۰ هم به خاطر این بوده که زمانی که این استاندارد تدوین شده تا اون تاریخ ۹۰۰۰ استاندارد تدوین شده بود.

ISO 9001-2015 : مبانی سیستم مدیریت کیفیت.

ISO 9004-2018 : خطوط راهنما برای بهبود عملکرد سیستم مدیریت کیفیت.

 یک استاندارد راهنما برای بهبود در ISO 9001 است و گواهینامه ندارد چون راهنماست.

ایزو ۱۰۰۰۱

خطوط راهنما برای نیل به رضایتمندی مشتری.

ایزو ۱۰۰۰۲

خطوط راهنما برای رسیدگی به شکایات در سازمان ها.

این استاندارد موارد زیر را ارائه می‌کند:

_ تشخیص و ردیابی نیازها و انتظارات مشتریان ناراضی

_ ایجاد یک فرآیند برای نحوه رسیدگی به شکایات

_ تجزیه و تحلیل و ارزیابی شکایات به منظور بهبود کالا و خدمات مورد نیاز

_ ممیزی فرایند رسیدگی به شکایت مشتریان

_ کنترل اثربخشی اقدامات انجام شده

ایزو ۱۰۰۰۳

یک راهنماست جهت مدیریت منازعات مشتری

ایزو ۱۰۰۰۴

یک راهنماست بمنظور تعریف رضایت مشتری. مواردی که این استاندارد به توصیف و راهنمایی آن ها می‌پردازد عبارتند از :

_ رضایت مشتری یعنی چی؟

_ چطور اندازه‌گیری می‌شود؟

_ چطور این رضایت تامین می‌شود؟

ایزو ۱۰۰۰۶

استاندارد دارای گواهینامه مختص مدیریت پروژه که به استاندارد مدیریت کیفیت پروژه هم معروف است.

کلاً این استاندارد یک چرخه یا فرایند برای مدیریت پروژه به شرح زیر دارد:

ایزو ۱۰۰۱۲

یک استاندارد راهنما برای سیستم‌های مدیریت اندازه‌گیری است. به راهنمای الزامات فرآیندهای اندازه‌گیری و تجهیزات اندازه‌گیری معروف است.

این راهنما برای مدیریت كردن ریسك اثراتی است كه تجهیزات اندازه گیری و فرآیند های اندازه گیری می‌توانند با تولید نتایج نادرست بر كیفیت محصولات یك سازمان داشته باشند. بنابراین راهنمایی برای مدیریت فرآیندهای اندازه‌گیری و تایید اندازه شناختی تجهیزات اندازه‌گیری فراهم می‌کند.

ایزو ۱۰۰۱۳

استاندارد راهنمای مستندات سیستم مدیریت کیفیت.

راهنمایی‌هایی برای تهیه و برقرار نگه داشتن مستندات موردنیاز برای ایجاد اطمینان از سیستم مدیریت كیفیت اثربخش كه متناسب با نیازهای خاص سازمان هم باشد بر طبق “رویکرد فرایندی”، ارائه می‎دهد.

ایزو  ۱۰۰۱۵

استاندارد مدیریت آموزش

این استاندارد در سازمان‌ها خیلی پرکاربرد شده است و مربوط می‌شود به تعریف یکسری فرآیند و مراحل و تکنیک برای استانداردسازی آموزش، ارزیابی اثربخشی آموزشی و تعریف بهینه دوره‌های آموزشی.

ایزو ۱۰۰۱۹

 استاندارد راهنما برای انتخاب مشاورین سیستم مدیریت كیفیت و استفاده از خدمات آنان.

این استاندارد مربوط به این موارد می‌شود که چطور میتوان یک مشاور خوب را استخدام کرد؟ چطور باید قرارداد جامع و خوب مشاوره‌ای بست؟ شرح وظایف مشاور سیستم مدیریت کیفیت چیست؟ و …

ایزو ۱۳۰۰۰

استاندارد ایرانی مدیریت کیفیت جامع برای حضور در بازارهای جهانی که دارای گواهینامه نیز هست.

این استاندارد توسط اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و بر طبق شرایط کسب و کار ایران تدوین گردیده است که در سازمان ISO شماره گذاری شده. شرکت هایی که می‌خواهند IMS مستقر کنند، بهتر است این استاندارد را دریافت کنند. در این استاندارد از ISO 9001، OHSAS 18001، ISO 14001 و EFQM و الزامات مدیریت کیفیت یکپارچه استفاده شده است.

ایزو ۱۳۴۸۵

استاندارد مدیریت کیفیت در تجهیزات پزشکی و خدمات مرتبط

این استاندارد ساختاری مشابه ISO9001 دارد اما در هر بخش الزامات و جزئیات بیشتری را در ارتباط با تجهیزات پزشکی اضافه کرده است.

ایزو ۱۴۰۰۱

استاندارد الزام آور مدیریت محیط زیست و دارای گواهینامه

این استاندارد الزامات قانونی، حقوقی و اخلاقی سازمان‌ها در راستای حفظ محیط زیست را مشخص می‌کند. برای اکثر سازمان‌های تولیدی از نظر قانونی داشتن گواهینامه این استاندارد الزام است. این استاندارد بر اساس چرخه دمینگ طراحی شده یعنی مراحل طراحی، بررسی، اصلاح و بهبود را در خود دارد.

ایزو ۱۵۱۸۹

استاندارد الزام آور سیستم مدیریت کیفیت ویژه آزمایشگاه های تشخیص طبی و دارای گواهینامه.

نیازهای کیفی آزمایشگاه‌های پزشکی را مطرح می‌کند. بر اساس استاندارد مدیریت آزمایشگاه‌های کالیبراسیون (ISO17205) و استاندارد مدیریت کیفیت (ISO9001) طراحی شده و تضمین‌کننده نیازهای کیفی آزمایشگاه‌های پزشکی برای تضمین کیفیت آزمایش‌ها کیفیت نتایج آن ها است.

ایزو TS16949 (ایزو  TS16949-2009)

سیستم مدیریت کیفیت که بصورت خاص برای استفاده در صنایع خودروسازی تدوین شده است.

این استاندارد بهبود مداوم را با تأكید بر پیشگیری از ایجاد عیوب و كاهش تغییرات و ضایعات در چرخه تأمین صنایع خودروسازی تضمین می‌کند.

ایزو ۱۷۰۲۰

استاندارد الزام آور برای عملیات انواع سازمان های بازرسی‌کننده را تعیین و مشخص می‌کند.

ایزو ۱۷۰۲۵

استاندارد تست و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی

در این استاندارد روش های انجام آزمون یا کالیبراسیون بر اساس  روش های استاندار، جایگاه و شرایط محیطی کار، اصول نمونه برداری و مواردی از این قبیل را ارائه می‌دهد.

ایزو ۱۹۰۱۱

استاندارد راهنما ممیزی مدیریت کیفیت

این استاندارد راهنمایی هایی در مورد اصول ممیزی، مدیریت کردن برنامه های ممیزی، اجرای ممیزی های سیستم مدیریت کیفیت و ممیزی های سیستم مدیریت زیست محیطی و نیز رهنمود هایی در مورد شایستگی ممیزان سیستم های مدیریت کیفیت و زیست محیطی ارائه می‌کند.

ایزو ۲۰۰۰۰

استاندارد مدیریت کیفیت در خدمات فن‌آوری اطلاعات IT

این استاندارد الزامات مدیریت تحول و خدمات و آئین‌نامه‌های مربوطه را ارائه می‌دهد.

ایزو ۲۲۰۰۰

استاندارد جهانی مدیریت ایمنی محصول در صنایع غذایی و صنایع  وابسته

این استاندارد دارای چند استاندارد پشتیبان شامل موارد ذیل هم هست:

: ISO 22005 : 2007  قابلیت ردیابی در زنجیره مواد غذایی ، اصول کلی و الزامات اساسی برای طراحی و اجرا

ISO / TS 22003 : 2007 : الزامات سیستم ایمنی مواد غذایی _ الزامات برای سازمان های انجام دهنده ممیزی و صدور گواهینامه سیستم ایمنی مواد غذایی

ISO 22004 : 2005 : الزامات سیستم ایمنی مواد غذایی راهنمایی هایی برای بکار بردن استاندارد  ISO 22000 : 2005

ISO 22002 – ۱ : ۲۰۰۹ : برنامه های پیشنیازی در ایمنی مواد غذایی

ایزو ۲۶۰۰۰

راهنمای مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها

ایزو ۲۷۰۰۱

سیستم مدیریت امنیت اطلاعات ISMS یا Information Security Management System

ایزو ۹۰۰۱ TS

استاندارد الزام آور صنعت نفت و گاز و پتروشیمی. دارای گواهینامه

ایزو ۳۱۰۰۰

استاندارد الزام آور مدیریت ریسک. دارای گواهینامه

ایزو ۵۰۰۰۱

استاندارد الزام آور سیستم مدیریت انرژی

اهداف این استاندارد شامل موارد زیر است:

_ کمک به سازمان ها در ساخت و استفاده بهتر از مصرف انرژی

_ ارائه معیار ، اندازه گیری ، ثبت و گزارش و هدایت دارایی ها

_ تسهیل ارتباطات و ایجاد شفافیت در مورد مدیریت منابع انرژی

_ ارتقاء بهترین شیوه ها و تقویت رفتار صحیح مدیریت انرژی

_ کمک به ارزیابی و اولویت بندی فن آوری های جدید

_ کمک به صرفه جویی در انرژی از طریق ترویج زنجیره عرضه

جا دارد که علاوه بر استانداردهای سری ISO، به برخی دیگر از استانداردهای رایج و نشان های معتبر در این زمینه نیز اشاره ای داشته باشیم:

ایزوه ۲۰۱۶-۴۵۰۰۱

استاندارد ایمنی و بهداشت حرفه‌ای و دارای گواهینامه.

اهداف این استاندارد موارد زیر است:

_ ارتقاء و حفظ بالاترین درجه سلامتی جسمی _ روحی و اجتماعی برای تمام ذینفعان

_ پیشگیری از خروج كارگران از شغل شان بدلیل شرایط كاری

_ محافظت كاركنان و سایر ذینفعان در مقابل ریسك های منتج از فاكتورهای مضر سلامتی

_ نگهداری كاركنان در محیط كاری كه شرایط فیزیكی و روانی آن پذیرفته شده باشد.

_ جلوگیری از آسیب هایی که عوارض آن در دراز مدت ظاهر می شود برای پرسنل، همسایگان ، بازدید کنندگان و ….

ایزو ۴۵۰۰۱  جایگزین  سری استانداردهای  OHSAS 18001  شده است  و این استاندارد با پوشش مناسب ایزو درآمده است. از آنجاییکه یکی از ایراداتی که به استاندارد OHSAS 18001 گرفته می‌شد عدم تدوین و تصویب این استاندارد توسط سازمان ایزو بود،  سازمان ایزو با تشکیل کارگروهی مسولیت تدوین و تدوین درفت را به عهده گرفته و متعاقبا در سال ۲۰۱۶ پس از سیر مراحل تصویبی این استاندارد و کمیته نهایی صادر گردید.

HACCP

انواع ایزو

استاندارد آمریکایی و الزام آور جهت صنایع غذایی. دارای گواهینامه

اهداف و موارد این استاندارد شامل موارد زیر است:

_ شناسایی مراحل تولید و عواملی که می تواند در چرخه حیات غذا سبب آلودگی شود.

_ ارزیابی موثر تمام خطراتی که می‌تواند سلامت مواد غذایی را تهدید کند.

_ تدوین طرح های کنشی برای جلوگیری از آلودگی محصولات.

_ ایجاد یک سیستم پایش برای CCP ها.

_ طراحی اقدامات و اکنشی در موقع بروز عدم انطباق ها و یا محصول نا ایمن یا باقوه نا ایمن.

IFS

انواع ایزو

استاندارد الزام آور اروپایی ایمنی و سلامت مواد غذایی. دارای گواهینامه

 اين استاندارد با تکيه بر سيستم مديريت کيفيت، HACCP، مسئوليت مديريت در چارچوب الزامات مشتري، مديريت منابع و الزامات مربوط به تحقق محصول با تکيه بر اصول GMP ، ايمني فرآيند توليد غذا و نيز ايمني فرآورده غذايي را بر اساس اعتبار استاندارد اروپايي EN 45011 در دستور کار خود دارد.

IWA1

انواع ایزو

استاندارد راهنمای مدیریت کیفیت مراکز درمانی

هدف این استاندارد استقرار متناسب مدیریت کیفیت در مراکز  درمانی از جمله شامل مراکز آموزشی و پژوهشی، بیمارستان‌ها، ادارات و مراکز نظارتی و سایر سازمان‌های مرتبط..

IWA2

انواع ایزو

استاندارد راهنمای مدیریت کیفیت موسسات آموزشی

با استفاده از این سیستم مدیریت کیفیت می‌توان کلیه فرایندهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر خدمات آموزشی قابل ارائه تاثیرگذارند را تحت کنترل قرار داد تا اطمینان حاصل شود که خدمات ارائه شده، نیازها و انتظارات آموزش‌گیرندگان و مراجع قانونی را برآورده می‌کنند. فرق آن با ایزو ۱۰۰۱۵ در این است که بر روی موسسات آموزشی تمرکز دارد ولی ایزو ۱۰۰۱۵ بر روی خود آموزش و اثربخشی او در سازمان‌ها تمرکز دارد .

سیستم مدیریتی HSE-MS یا (Health.Safety.Environmental Managemnet System)

سیستمی مدیریتی است که دارای استاندارد الزام آور مدیریت زیست محیطی، ایمنی و بهداشت حرفه ای ویژه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بوده و دارای گواهینامه نیز می باشد.

IMS یا  Integrated Management System

انواع ایزو

سیستم مدیریت یکپارچه و دارای گواهینامه

شامل استقرار یکپارچه ی استانداردهای مدیریت کیفیت ISO9001، محیط زیست ISO14001 و مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای OHSAS18001 می باشد که بصورت همزمان نیز ممیزی می‌شوند. فرایند اجرای ممیزی IMS مشابه اجرای سایر ممیزی ها است. در صورت تمایل، مشتریان می توانند از یک نوبت پیش ممیزی نیز بهره مند شوند. اجرای پیش ممیزی با وجود توصیه به اجرا خدمتی اختیاری و بر اساس در خواست کارفرما ارائه می شود. ممیزی صدور در دو مرحله و در ادامه آن فرایند ارزیابی مستقل (veto) انجام شده و در صورت تأیید، گواهی نامه صادر می شود. ممیزی مراقبتی سالیانه به منظور اطمینان از تداوم اجرا و اثربخشی سیستم مدیریت یکپارچه به صورت سالیانه (ادواری) برنامه ریزی و اجرا می شود.

نشان CE

انواع ایزو

نشان ایمنی محصول در اروپا و تطابق محصول با الزامات اتحادیه اروپا که مختصر کلمات فرانسوی “Conformité Européenne” به معنی “مورد قبول اروپا” است.

این نشان بیانگر درجه ی کیفی محصول نیست بلکه محصولاتی که واجد دریافت علامت CE می‌شوند، می‌بایست از نظر سلامت، امنیت، مضر نبودن برای جسم انسان و طبیعت مورد بررسی قرار گرفته و اگر واجد این شرایط باشند قادر به دریافت این نشان خواهند بود

نشان FDA

انواع ایزو

مربوط به سازمان غذا و داروی آمریکا (Food and Drug Administration)

نشان و مدرک FDA یک گواهینامه بین المللی است که از طریق سازمان دارو و غذای آمریکا جهت تولید‌کنندگان محصولات غذایی، دارویی و پزشکی سرتاسر جهان صادر می‌شود. این مدرک به منزله به رسمیت شناختن شرکت تولید کننده توسط FDA در خصوص بهداشتی بودن و سلامت عمومی محصولات آن شرکت بوده و حکم مجوز ورود محصولات آن شرکت را به آمریکا دارا است.

نشان GMP

انواع ایزو

نشان تولید مناسب موادغذایی

(Good Manufacturing Practice) یا GMP عبارت است از کلیه‌ی عملیات و فرایندهای مورد نیاز برای تولید مواد غذایی و دارویی ایمن بر اساس یافته‌های دانش روز. این نشان بیان کننده اصول کلی برای تامین زیرساخت ها و شرایطی است که به ایجاد یک محصول سالم و مناسب می‌پردازد. اصول این نشان شامل موارد زیر است:

_ انتخاب محل مناسب برای تولید

_ طراحی و ایجاد ساختمان های مناسب برای تولید محصولی سالم و بهداشتی

_ طراحی مناسب فرآیندهای تولید

_ انتخاب ماشین آلات مناسب و بهداشتی برای تولید

_ طراحی و اجرای تاسیسات مناسب برای تولید

_ تعیین و تامین تجهیزات پشتیبانی مناسب

_ شرایط مناسب پرسنل تولید

نشان GHP 

نشان بهداشت مواد غذایی

GHP یا (Good Hygiene Practice) به معنی تمامی شرایط و معیار ها و ضوابط مورد نیاز برای اطمینان بخشی به این که ایمنی و مناسب بودن ماده غذایی در کلیه مراحل زنجیره‌ی تولید فراهم شده، است. شامل مواردی از جمله :

_ نظافت و شستشو

_ نگهداری و تعمیرات

_ مقررات بهداشتی پرسنل

نشان حلال یا Halal

این استاندارد مختص کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان می باشد و در سال ۲۰۰۴ توسط مرکز مطالعات و اطلاعات اسلامی که مجمعی از نمایندگان کشورهای مسلمان است تدوین و ارائه گردید. همانطور که از نام این استاندارد مشخص است ، بیشترین کاربرد آن برای موادغذایی بوده و نشان می‌دهد که مسلمانان می‌توانند ماده غذایی را که از چنین استانداردی برخوردار است، مصرف نمایند.

 

در صورت نیاز به تهیه فرمها، دستورالعملها و چک لیستهای ایزو اینجا کلیک کنید.

/۰ دیدگاه‌ها/توسط

ایزو چیست؟

ایزو چیست؟

امروزه یکی از مهمترین عوامل در معرفی بهتر کیفیت خدمات و یا تولید کالا، ارائه گواهینامه ایزو می‌باشد. که به عنوان یک استاندارد‌جهانی  نزد تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات در جامعه از اهمیت ویژه‌ایی برخوردار است. و باعث تبلیغات مثبتی برای این مجموعه های دارنده این گواهینامه خواهد‌بود. بنابراین ما در این مقاله بر آن شدیم تا به بررسی این گواهینامه بپردازیم.

) ISO سازمان بین المللی استاندارد سازی ایزو (

ISO چیست؟ ایزو در واقع حروف اختصاری International Organization for Standardization به مفهوم سازمان بین المللی استاندارد سازی می باشد. که یک مجمع بین المللی از سازمانهای استاندارد کشورهای عضو، آن را تشکیل می دهد.
۱۴۷ کشور از اعضای یک شبکه از موسسات ملی به نام ایزو می باشند.

این اعضا بر پایه یک مرکز در هر کشور و یک مرکز اصلی در شهر ژنو – سوئیس- فعالیت می کند. و وظیفه هماهنگی مراکز مختلف را دارد. ایزو یک موسسه غیر دولتی است. یعنی هر کدام از اعضای آن الزاماً نماینده ملی کشور خود نیستند. با این همه ایزو یک نقش مهم بین بخشهای خصوصی و عمومی بازی می کند؛ چرا که اعضای آن یا در دولت و مؤسسات دولتی دارای سمت هستند، و یا نماینده دولت هستند. از طرف دیگر بقیه اعضا که نقش خصوصی دارند نقش مهمی در ارتباطات صنعتی دارند و در نتیجه با دولت های متبوعشان در تعامل مستقیم قرار دارند.

بنابراین گوتاهینامه ایزو به عنوان یک پل ارتباطی هم رضایت کسب و کار و هم درخواست عموم را تأمین می کند.
( ۱۷۶   ISO/TCایزو) سیستم‌های مدیریت کیفیت را به جهانیان ارائه نمود. درسال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان ایزو اعلام نمود که با هدف به وجود آوردن الگویی بین‌المللی در جهت اجرای بهینه سیستم‌های مدیریتی و همچنین تضمین کیفیت کالا و یا خدمات مجموعه های دارنده این گواهینامه اقدام به تدوین این استاندارها نموده‌است. و امروزه از سوی تمام دنیا مورد استقبال قرار گرفته است.

نکته:

ایزو چیست؟

با توجه به تعاریف فوق دقت کنید که ایزو گواهینامه‌ایی نیست که به یک کالای خاص تعلق گیرد. بلکه تضمین کیفت فرایند تولید یک کالا و یا ارائه انواع خدمات را مورد نظر قرار می‌دهد. و به عبارتی گواهی سلامت عملکرد کلی یک مجموعه می‌باشد.

گواهینامه استاندارد ایزو به‌عنوان یکی‌از مهمترین پایه‌های علم و فناوری، در پیشرفت صنعت و اقتصاد نقشی به‌سزا دارد. و بیان گر اصل مهم افزایش سطح کیفیت فناوری پیشرفته تولید هر محصول و یا خدمات ارائه شده می باشد.

معمولا باور عمومی بر این‌است که این گواهینامه استاندارد اصلی برای حفظ منافع مصرف کننده است.  البته یکی از اهداف این گواهینامه ها همین است اما استاندارد به نیازهای فردی و اقتصادی مصرف‌کنندگان توجه دارد. و استحکام صنعت و فناوری را نیز در نظر دارد. همچنین می‌توان گفت که سود حاصل از رعایت استاندارد برای تولیدکنندگان بیش از مصرف‌کنندگان است. زیرا صرفه‌جویی‌های حاصل از کاهش انواع قطعات و مواد اولیه غیر ضروری و ضایعات، به قدری چشمگیر است که هر گونه سرمایه گذاری در زمینه استاندارد‌سازی فرآورده‌ها و خدمات را برای صاحبان صنایع موجه می‌سازد، به طوری که آنان در اندک زمان می توانند نتایج محسوس آن را به صورت مبالغ ذخیره شده مشاهده کنند.

اهمیت ایزو

اهمیت ایزو

ایزو چیست؟

ایزو همانگونه که اورده شد مختص سازمان بین المللی استاندارد سازی است. این سازمان هزاران استاندارد را در زمینه ها و موضوعات مختلف تدوین نموده و مورد تایید همه اعضا قرار گرفته است. هر شرکتی که از این علائم بر روی محصولات خود استفاده نماید در واقع تعهد خود به جامعه و مشتریان را اثبات و کیفیت و برتری محصولات خود را به رخ رقبا کشیده است.

هر یک از علامت های استاندارد بصورت کدی تعریف شده است که مرتبط با موضوعی می باشد. مثلا ISO 9001 به موضوع مدیریت کیفیت در یک شرکت اشاره دارد و یا ISO 14001 تعهد شرکت به محیط زیست را ثایت می کند. Haccp  نشان دهنده کیفیت مواد غذایی تولیدی یک شرکت و سلامت آنها است و هزاران تعریف دیگر که بسته به موضوع شرکت می تواند اتخاذ شود.

اینکه گفته می شود بسته به موضوع شرکت به این دلیل است که هر چند برخی از این استاندارد ها مانند ISO 9001 و یا ISO 14001 و OHSAS 18001 عمومیت دارند و نه تنها پایه بسیاری از استانداردهای ایزو دیگر هستند. بلکه همه شرکت‌ها می‌توانند در راستای تعهدات خود اقدام به اخذ انها بکنند. ولی برخی مانند استاندارد haccp تنها مختص تولید کننده های مواد غذایی است و یا استاندارد ISO/TS 16949 مختص شرکت های تولید کننده خودرو و یا مرتبط با خودرو می‌باشد.

شرکت‌هایی که می‌خواهند ایزو دریافت‌نمایند باید مطابق‌با دستورالعمل‌ها و آئین‌نامه‌های مرتبط با استاندارد مورد‌نظر فرآیند‌ها و اقداماتی را در‌شرکت انجام‌دهند. و پس از آن با تایید کارشناسان یکی از سازمان های صادر کننده ایزو می توانند این گواهینامه ها را دریافت نمایند. از اقداماتی که باید شرکت ها برای دریافت استاندارد مورد نظر خود انجام دهند به عنوان مثال برای ISO 9001 سیستم مدیریت کیفیت به عنوان پایه همه استاندارد ها می تواند مراحل زیر را تشریح کرد.

در صورتی که به دنبال کسب گواهینامه ایزو برای کالای تولیدی و یا خدمات مجموعه خود می باشد با واژه هایی مقابل خواهید بود که در این بخش به ارائه تعریفی کلی از برخی واژه های استاندارد ایزو خواهیم پرداخت:

برخی از تعریف های ISO برای پیاده سازی هر یک از استاندارد های ISO:

کیفیت: خواص و ویژگی‌های یک محصول به اندازه‌ای که رضایت‌مشتری را به‌دنبال داشته‌باشد. و مطابق با استانداردهای تعریف شده باشد.

عرضه کننده: سازمان ارائه دهنده محصول و خدمت.

مشتری: فرد و یا سازمان دریافت کننده خدمت و یا تولید. مشتری می‌تواند مشتری فرایند‌دیگر باشد. یعنی یک فرایند را دریافت و اقداماتی را روی آن انجام و نهایتا دوباره به مشتری بعدی ارسال کند.

روش اجرایی: روشی که برای انجام یک کار دیده می شود و ممکن است چندین واحد را در بر داشته باشد.

دستورالعمل : روش انجام یک کار که تنها مختص یک واحد کاری باشد.

عدم انطباق: برآورده نشدن یک الزام را عدم انطباق می نامند.

اقدام اصلاحی:  وقتی موضوعی در سازمان وجود داشته باشد که مطابق با خواسته شرکت نباشد باید با اقدامی اصلاح شود. در واقع حذف معلول که بواسطه تعریف یک اقدام به نام اقدام اصلاحی انجام می‌شود.

اقدام پیشگیرانه: اقدامی که از به وجود آمدن یک معلول بالقوه جلوگیری کند.

اینها برخی از واژه‌هایی بود که در فرایند دریافت گواهینامه ایزو با آن رویرو خواهید بود. و تعاریفی از آن ارائه گردید.

در صورت نیاز به تهیه فرمها، دستورالعملها و چک لیستهای ایزو اینجا کلیک کنید.

/۰ دیدگاه‌ها/توسط

پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار

پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار

گام اول از پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار – دور ریزی

در محیط کار، چون افراد سرگرم کار هستند، با گذشت زمان رفته رفته محیط کار شلوغ می‌شود و افلام زیادی در آن انباشته می‌شود. در نتیجه، تمیز کردن، چیدن و مرتب کردن آنها نیز مشکل‌تر و وقت‌گیرتر می‌شود. و هر روز بر بی نظمی و کثیفی محل کار اضافه می شود. و این امر همچون باتلاقی تمام افراد را در خود فرو می برد. و انگیزه‌ها و روحیه‌ها را کاهش می‌دهد و وضع را بدتر می‌کند. در این شرایط اولین و مفیدترین کار، دور ریختن اقلام غیرضروری و خلوت‌سازی است. مراحل برداشتن این گام ذیلاً آورده شده است.

۱-۱- تعیین گسترة عملیات

با توجه به نوع فعالیت، محیط کار می‌تواند خیلی‌بزرگ و پیچیده، متوسط و یا کوچک باشد. لذا ابتدا باید بخش کوچکی از محیط‌کار انتخاب شود. و حتی بهتراست اول از دفترکار، میزکار یا ابزار و وسایل خودتان شروع کنید. چون بدلیل آشنایی کامل با آن‌بخش، سریع تر  و راحت‌تر می‌توانید ۵S را در آن‌جا اجرا کنید. پس آن نقطه را الگویی برای دیگر قسمت‌ها قرار دهید و الگوی بدست آمده در این بخش را در دیگر مکان ها بکار ببرید.
بنابراین ابتدا، محدوده و گستر، مناسب را کاملاً مشخص کنید و تمام فکر و انرژی‌تان را در آن‌بخش متمرکز کنید.

۲-۱- آموزش افراد

پس از انتخاب گسترة عملیات؛ ابتدا مفاهیم نظام آراستگی محیط کار  را چند بار بخوانید تا آنهارا بخوبی درک کنید. پس برای اشخاصی که در آن محدوده کار می کنند یک جلسه آموزشی تشکیل دهید و اصول، را برای آنها توضیح دهید. تا همگی، با روش‌کار آشنا شوند. و نقطه ابهامی برای آنها باقی نماند. با آغاز کار افراد با ذهن باز آماده همکاری با شما می‌شوند و پیشنهادهای سازنده ای به شما ارائه می‌دهند.

۳-۱- شناسایی و جدا سازی اقلام ضروری و غیر ضروری

پس از آموزش، شما می‌توانید با همکاری افراد یا مسئول قسمت انتخاب شده تمام گوشه و کنارها، کمدها، قفسه ها و نقاط را دقیق بگردید. و تمام وسایل موجود در محل را از نزدیک ببینید و در صورت نیاز لیستی از آنها تهیه کنید. سپس با مشورت با ایشان، اقلامی که برای انجام کارشان مورد نیاز و ضروری است را مشخص کنید. و در محیط کار باقی بگذارید. و اقلامی که متعلق به دیگران یا قسمت‌های دیگر است یا غیر‌ضروری هستند. را مشخص کنید و در یک مکان آنها را جمع آوری کنید ویا در صورت نیاز بر چسب‌گذاری و علامتگذاری کنید.

۴-۱- دور ریختن اقلام غیر ضروری

در این مرحله، اصل بر رهاسازی از غیرضروری هاست. زیرا زیان نگاهداشت آنها به مراتب بیشتر از فواید احنمالی‌شان می‌باشد. نمونه هایی از اقلام غیر ضروری عبارتند از، مواد خارج از رده، مواد تاریخ مصرف گذشته، لوازم شکسته و فرسوده، وسایلی که سالی یک‌بار هم استفاده نمی‌شود. در اینجا با مشورت افراد یا مدیریت باید تصمیم قاطعی برای اقلام غیر‌ضروری و متعلق‌به دیگران اتخاذ‌شود.

اقلامی که مطلقاً غیرضروری هستند و  استفاده نمی‌شوند را بلافاصله دور بریزید و خود را  از شر آنها خلاص‌کنید.  مواردی که متعلق به دیگران یا قسمت های دیگر است را به خودشان بدهید. تا در مورد نگهداری یا دور ریختن آن تصمیم بگیرند و یا زمانی که نوبت اجرای ۵S به آن قسمت رسید در مورد آنها تصمیم‌گیری شود.

با طی این‌مرحله، تمام افراد، بلافاصله مشاهده می‌کنند که چقدر محیط‌کارشان خلوت شده‌است و احساس آرامش بیشتری می‌کنند.

۵-۱- جلوگیری از انباشت غیر ضروری ها

پس ازاینکه، افراد با تلاش توانستند از شر اقلام غیرضروری راحت شدند، باید از این به بعد مراقب باشند که از ورود و انباشت اقلام غیرضروری در محیط کارشان جلوگیری کنند. و بطور اتوماتیک هر گاه چیزی دیگر مورد استفاده واقع نشده و یا اضافی بود، با هماهنگی‌های لازمه آنرا از محیط‌کار خارج کنند. و یا دور‌بریزند و همیشه فقط اقلام ضروری و مورد نیاز را در محل مشخص‌شده بگذارند و فضای خلوت ایجاد شده را حفظ کنند و از آن لذت ببرند.

 

 گام دوم از پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار – چیدمان

پس از خارج کردن تمام اقلام غیرضروری از بخش تعیین شده، نوبت به چیدن اقلام‌ضروری باقی مانده به گونه‌ای کارآمد می‌رسد. جوهره چیدمان این‌است که  برای هر چیز جایی و هر چیز سر‌جای خودش باشد. یعنی باید برای هر یک اقلام‌ضروری، یک‌جای مناسب و مشخص طراحی شده و در‌نظر گرفته شود. و محل آن نیز کاملاً مشخص باشد. به گونه ای که حتی یکی از اقلام ضروری بدون جای معین باقی نماند. و تمام افراد بدانند پس از استفاده، هر چیز را باید کجا قرار دهند. هنگام چیدمان باید نکات ذیل را مد نظر قرار دهید تا به بهترین نتیجه برسید.

۱-۲-تحلیل وضع موجود

ابتدا باید با‌بررسی و تفکر و با پرس و جو از افراد، دقیقاً علل چیدمان موجود در محیط‌کار را پیدا‌کنید. متوجه شوید که آیا برای این نوع چیدمان دلیل ویژه و قابل قبولی دارند یا خیر.

این‌کار به شما کمک می‌کند که دلایل و محدودیت‌های چیدمان موجود را بخوبی درک‌کنید و با جزئیات‌کار آشنا‌شوید. و هنگام طراحی چیدمان جدید، نکات مهم آنرا در نظر داشته باشید. و از هر گونه دوباره کاری و اتلاف وقت جلوگیری بعمل آورید.

۲-۲- دوری و نزدیکی اقلام به محل استفاده

یکی از موارد اتلاف وقت در محیط کار، رفت و آمد و جابجایی بیهوده می‌باشد. که موجب خستگی افراد می‌شود. و زحمتی است که هدر می‌رود و هیچ سودی عایدی هیچکس نمی‌شود.

برای کاهش و حذف این جابجایی، هنگام چیدمان دقت‌کنید. هر‌چه نیاز به استفاده از اقلام بیشتر باشد. باید به محل استفاده نزدیکتر باشد و هر چه نیاز کمتر است باید از محل‌استفاده دورتر قرار گیرد.

۳-۲- حذف زمان جستجو

یکی‌دیگر از موارد اتلاف وقت در محیط کار، زمان جستجو برای یافتن اقلام مورد‌نیاز است. یعنی افراد برای یافتن ابزار یا شیء مورد‌نیازشان باید به این سو و آن سو بروند. و تمام قفسه ها و کمدها و کشوها را بررسی کنند تا بالاخره بعد از چند دقیقه و گاهاً چند ساعت آنرا بیابند.

شما در چیدمان باید به گونه‌ای عمل‌کنید که این زمان جستجو حذف شود. و کلیة اقلام ضروری، کاملاً آشکار و نمایان‌باشند و در صورت امکان پوشش ها و درهای کمدها و قفسه ها برداشته شود. وهمه چیز همانند یک ویترین سوپر مارکت مشخص و آشکار باشد. و هر که اراده کرد به سرعت، با اندک نگاهی موارد مورد نیاز خودش را پیدا کند و پس از استفاده به راحتی سر‌جایش برگرداند.

۴-۲- زیبایی

هنگام چیدمان علاوه بر سهولت دسترسی و حذف زمان‌جستجو زیتایی را در نظر‌بگیرید تا محیط کار شیک و قشنگ شود. و دلپذیری آن باعث افزایش روحیه افراد شود.

۵-۲- چیدمان اقلام بزرگ

هنگام چیدمان، ابتدا کارتان را از اقلام درشت و از دورترین محل‌ها آغاز کنید، چون معمولاً کم مصرف‌ترین‌ها آنجا قرار می گیرند. وقتی که اقلام بزرگ و دورتر، مرتب و منظم شدند و جای مناسب خود را پیدا کردند. آنگاه شما راحت‌تر می‌توانید جای‌مناسب اقلام پر‌مصرف را در نزدیک محل استفاده تعیین کنید. و بدین ترتیب کار را سریعترانجام دهید.

۶-۲- بهینه سازی مکان و فضا

گاهی یک محیط کار، فضای بزرگی دارد و مضیقه‌ای از نظر جا وجود ندارد و بدون زحمت می توان اقلام مورد‌نیاز را در‌آن چید. ولی گاهی محیط‌کار کوچک است و شما باید دقت و وسواس بیشتری هنگام چیدمان به خرج دهید و از خود ابتکار نشان‌دهید. تا حداکثر استفاده را از مکان بعمل آورید. نکات ذیل می‌تواند کمک برای ایده های اولیة شما باشد.

– مکان را برای انبار و ذخیره سازی اقلام اختصاصی در نظر بگیرید.

– مکان را برای انبار و ذخیره سازی اقلام مشترک در نظر بگیرید.

– ظروف کوچکی برای ساماندهی اقلام کوچک مد نظر قرار دهید.

– اگر نیاز است بجای اینکه قفسه ها را روی زمین بگذارید که دست و پا گیر باشد، روی دیوارها نصب کنید.

– از صندلی‌های جمع و جور یا تاشو استفاده کنید.

– اقلام مشابه را با یکدیگر در یک مکان مشخص نگهداری کنید.

– اصلاحات لازمه برای تغییر شکل اقلام یا مکان آنها، مانند کوتاه کردن میز، … انجام دهید.

۷-۲-مشورت با افراد

هنگام چیدمان، با افراد بخش انتخاب‌شده مشورت کنید و نظرات و پیشنهادات آنها را درنظربگیرید. دلایل و هدفتان را از تغییر چیدمان برای آنها بازگو کنید.

مشورت، به همکاری و ارائه پیشنهادات مفید و سازنده از سوی افراد کمک شایانی می‌کند. وگرنه ممکن است شما به یک چیدمان برسید که افراد در آن راحت نیستند و آنرا نمی‌پذیرند. و با آن به مبارزه بر می خیزند. و عملاً تمام زحمات و تلاش شما ازبین می‌رود و ارائه کار   مختل می‌شود.

۸-۲- نامگذاری و نشانه گذاری

پس از بررسی‌ها، مشورت‌ها، جابجا کردن‌ها، طراحی‌ها و … در‌نهایت به یک چیدمان مناسبی می‌رسید. که از نظرزمان و مکان و تمام موارد بهینه سازی شده است. پس از تصویب نهایی چیدمان جدید، در صورت نیاز اصلاحات و تغییرات لازمه را انجام دهید. و در پایان برای اقلام و مکان نگهداری آنها ساده‌ای انتخاب‌کنید وبه طور موقت روی آنها برچسب‌گذاری و نشانه‌گذاری کنید. تا در صورت نیاز بعداً این نام ها یا علامت‌ها را روی تابلوهای مناسب نوشته و نصب کنید تا دائمی شود.

گام سوم از پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار – پاکیزه سازی

پس از چیدمان مناسب اقلام ضروری، مانند خانه تکانی اول عید باید تمام گوشه و کنارهای محیط کار و تمام اقلام ضروریپاکیزه شوند. تا آنجا که همه چیز از تمیزی برق بزند و هیچ چیزی و هیچ جایی کثیف باقی نماند. برای برداشتن این گام مراحل زیر را باید طی کنید:

۱-۳- تعیین اقلام نیازمند پاکیزگی:

با توجه به کوچکی یا بزرگی محیط کار، ممکن است مواردی که باید تمیز شوند کم یا زیاد باشند. لذا ابتدا با جستجو و بررسی محیط کار، مکان ها و اقلامی که نیاز به پاکیزگی دارند را مشخص کنید.

۲-۳- الویت بندی

پس از تعیین اقلام، با توجه به میزان کثیفی و امکانات و شرایط و مشورت با افراد، مواردی که نیاز به نظافت دارند را اولویت بندی کنید و ترتیب کار رامشخص کنید.

۳-۳-تعریف حد پاکیزگی

با توجه به وقت و هزینه و وضعیت اقلام و محیط کار، شما باید حد و استانداری را برای تمیزی در نظر بگیرید. که مثلاً تمیزی در حد عالی، خوب یا متوسط باشد. بدیهی است با توجه به حد مشخص شد. زمان و انرژی لازم برای پاکیزگی متفاوت است. برای مثال، تمیزی در حد عالی نیاز به صرف وقت و هزینه بیشتری نسبت به تمیزی در حد متوسط دارد.

۴-۳- تهیة برنامة زمانبندی شده

با توجه به اولویت بندی و حد پاکیزگی مشخص شده، باید یک برنامة مدون و زمانبندی شده برای نظافت تهیه کنید که مدت زمان نظافت هر جزء بخوبی در آن مشخص شده باشد. این برنامه برای هر محیط کاری متفاوت است. مثلاً در یک کارگاه کوچک، نظافت می تواند یکروز، انجام شود ولی در یک کارخانه بزرگ ممکن است چند ماه هم  به طول انجامد لذا با توجه به شرایط و محدودیت ها، این برنامه باید تهیه شود.

۵-۳- عملیات تمیز کاری

ترجیحاً با کمک افراد های مکان و تقسیم کار بین آنها، طبق برنامه زمانبندی شده به نظافت محیط کار و اقلام ضروری بپردازید. چون بدلیل زحمتی که برای نظافت کشیده اند، کمتر آنرا کثیف می‌کنند و محل کار را مانند خانه خود می بینند. عملیات تمیز کاری ممکن است شامل جارو کردن، دستمال کشیدن، شستن، ضد عفونی کردن، با کاردک تراشیدن، ساییدن، برس زدن، صیقلی کردن،رنگ آمیزی کردن و… باشد. بهر حال با هر روش ممکن، باید محیط کارو وسایل کاملاً تمیز شود و بدرخشد.

۶-۳- رفع نواقص گام اول و دوم

در حین پاکیزه سازی مرتباً نواقص پیش آمده در دو گام اول و دوم مشخص می شود. ممکن است نیاز به دور ریزی برخی اقلام و یا تغییر و اصلاح در جا و مکان احساس شود. در این صورت باید اقدامات لازم برای رفع این نواقص را انجام دهید.

گام چهارم از پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار – حفظ و نگهداری

با برداشتن سه گام قبلی، اکنون محیط کار به یک وضعیت، آراسته، تمیز دلپذیر و آرامش بخش تبدیل شده است. ولی اگر وضع را به همین منوال رها‌کنید و دست از تلاش بردارید، پس از اندک زمانی، دوباره عقب گرد می‌کنید و به وضعیت ناسامان، آشفته و کثیف قبلی و حتی بدتر از آن بر می‌گردید. لذا باید به‌هر روش ممکن این وضعیت جدید و پاکیزه را حفظ کنید. برای این منظور اقدامات زیر کمک زیادی در حفظ و نگهداری پاکیزگی می کند.

۱-۴- نصب نام و جای اقلام

پس از چیدمان و تمیز کاری باید برای اقلام ضروری و جای آنها نام‌های ساده و قابل فهمی انتخاب شود. و روی بر چسب، پلاک‌برنجی، پلاک فلزی، کاغذ، این نام‌ها نوشته شده و در جای مناسب خودش نصب‌شود. به گونه‌ای که هر فردی حتی اگر تازه وارد باشد. به محض ورود، با خواندن این نام‌ها و جای آنها، بتواند هر چیز را سر جای خودش قرار دهد. و در هر‌لحظه با یک نگاه همه متوجه شوند که آیا همة اقلام سر جایشان هستند. یا خیر.

با انجام این کار می توانید از آشفتگی و در هم ریختگی جلوگیری کنید و محیط را آراسته و تمیز نگهدارید.

۲-۴- خط کشی و علامت گذاری با رنگ

با رنگهای مناسب و با خط کشی یا علامت گذاری در کف سالن به دفتر اتاق، دیوار راهرو، میزکار… می‌توانید جای اقلام رسید رفت و آمد را مشخص کنید. و از هرج و مرج و برگشت به حالت اول جلوگیری کنید.

۳-۴- نصب تابلوهای ایمنی

در صورت تمایل می‌توانید تابلوهای ایمنی خطر، احتیاط، مواد خطرناک، مواد سمی و… را در مکان‌های مناسب نصب کنید. و محیط را ایمن تر و چشم نوازتر به نمایش بگذارید.

۴-۴- نصب دستورالعمل

می توانید دستورالعمل های لازم و نکات خاص نگهداری و مراقبت، موارد احتیاط، یادآوری ها و… را برای هریک از اقلام تهیه کنید و در صورت امکان نزدیک دستگاهها یا روی دیوار آویزان کنید. به گونه ای که هر فردی به محض مطالعه آنها بداند باید چکار کند و از سر در گمی در آید و از امکان اشتباه بکارگیری وسایل جلوگیری شده و یا از روش نظافت و تمیزکاری مطلع شود.

۵-۴- تعیین مسئول

بهترین فردی که کاملاً نظام ۵S را فهمیده است و بکار برده است و به تمیزی و آراستگی علاقه نشان داده است را بعنوان مسئول پاکیزگی و ۵S انتخاب کنید و در یک جلسه، برای تمام افراد آن گستره تفهیم کنید که باید همکاری های لازمه را با این فرد بعمل آورند.

و در صورت نیاز حمایتهای لازمه از این شخص بعمل آورید. بدینگونه این فرد سعی می کند، پیوسته، پاکیزگی و چیدمان را با کمک همکارانش در محدودة تعیین شده، حفظ کند.

۶-۴- پاداش دهی

جهت تشویق و ترقی افراد، با توجه به کوچکی و بزرگی محیط کار، یک یا چند نفر را بعنوان بهترین پاکیزه دار انتخاب کنید  و با یک لوح تقدیر یا جایزه از وی قدردانی نمایید. تا رقابت سالمی بین بخش ۵S مختلف جهت رعایت پاکیزگی و چیدمان ایجاد شود.

۷-۴-حذف علل آلودگی

ممکن است پس از نظافت دیده شود که یک نقطه بطور غیر عادی کثیف شده است. به دنبال علت آن بگردید چون ممکن است مواردی همچون نشتی، باز بودن منافذ و …. باعث این آلودگی شده باشد. و تدبیر و روشی برای حذف علت آلودگی بکار برید تا محیط همیشه تمیز و مرتب باقی بماند.

گام پنجم از پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار – فرهنگ سازی

در چهار گام قبلی فکر شما بیشتر متمرکز اجسام و اقلام بوده است و محیط کار را به یک نمایشگاه منظم و مرتب و تمیز تبدیل کرده و توجه‌تان به انسانها در حد متناسب بودن چیدمان با نحوه کار و فیزیک بدن آنها بوده است.

در گام پنجم، شما به سراغ فکر و اندیشه و باورهای افراد می روید. و کاری می‌کنید که همانند محیط، افکار و دیدگاههای آنها نیز تغییر کند و عادات نادرست قبلی را از بین برده و عادات پسندیده را جایگزین آن کنید و فرهنگ جدیدی را بوجود می آورید. برای  این منظور باید مراحل زیر را طی کنید.

۱-۵-آموزش

با برگزاری جلسات کوتاه یا کلاس های آموزشی، راجع به پاکیزگی و اصول آن برای افراد به طور کامل صحبت کنید و چیدمان و قوانین و مقررات و وضعیت جدید بو جود آمده را کاملاً توضیح دهید تا همة افراد از وظایف و نحوة کار کرد جدید مطلع شوند و نقطه ابهامی در ذهن آنها باقی نماند.

۲-۵- تمرین عملی

پس از آموزش افراد باید به تمرین در محیط کار متحول شده بپردازند و نحوة درست انجام کارها را تمرین کنند.  به سرعت بتوانند اقلام را پیدا کنند و پس از استفاده سر جای خودش برگردانند. و نظم و ترتیب را بخوبی بفهمند و عمل کنند.

۳-۵- ملکة ذهن شدن

افراد پس از آموزش و تمرین عملی، باید آنقدر این کارها را تکرار کنند تا فرهنگ پاکیزگی جزئی از پاورها و روش روتین زندگی شان شود. تا آنجا که حتی در زندگی مشخص و منزل نیز نظم و ترتیب فردی را رعایت کنند چون کمتر پیش می آید که فردی در محیط کارفرد انسانی کاملاً منضبط باشد ولی در محیط خانه سهل انگار و نامرتب باشد یا بالعکس.

افراد باید بگونه ای شوند که اتوماتیک وار، با مشاهدة یک چیز غیر ضروری با هماهنگی آنرا دور بریزند و اقلام ضروری جدید را بنحو مناسب و درهای مناسب بچینند و در روز در حین کار، محیط و اقلام تحت اختیارشان را تمیز کنند. بنحوی که، هر کس از دور نگاه کند، همه چیز را در یک وضعیت مرتب و منظم و تمیز ببیند و از این صحنه به وجد آید.

۴-۵- مشارکت

پس از آنکه تک تک افراد فرهنگ پاکیزگی در دل و جان آنها رسوخ کرد و نظافت و انضباط فردی را در محیط کار و زندگی شخصی انسان رعایت کردند. باید در مورد کار تیمی نیز به آنها آموزش داده شود. و همه متوجه شوند که پاکیزه نگهداشتن محیط کار، یک کار گروهی است و همة افراد باید هم کار کنند، باهم فکر کنند و با هم عمل کنند و با احترام و ادب اشکالات را به یکدیگر تذکر دهند و همه با هم در حفظ دستاوردهایشان بکوشند.

نکته قابل توجه این است که هر فرد باید نظم و پاکیزگی محدوده اش را رعایت کند و خود را به الگو تبدیل کند و در صورتیکه احیاناً برخی از افراد نظافت را رعایت نمی کنند، موجب دلسردی وی نشود. بلکه همانطور که آنها به ترویج فرهنگ کثیفی می پردازند. او نیز به ترویج فرهنگ پاکیزگی بپردازد. و حتی لحظه ای دست از این  تلاش برندارد و مطمئن باشد که انسانها فطرتاً پاکیزگی را دوست دارند و بالاخره موفق خواهد شد.

۵-۵-  کنترل

علاوه بر آموزش و تمرین و تکرار باید افراد را کنترل کنید و از درک کامل اصول وعمل درست به آنها توسط افراد مطمئن شوید. و در صورت نیاز آموزش ها و تمرین ها را آنقدر تکرار کنید که اصول پاکیزگی جزئی از وجود آنها شود

و اگر لازم است به پاداش دهی و تشویق افراد نمونه بپردازید تا انگیزه انسان بیشتر شود.

پایان

پس از مطالعه دقیق مقاله پنج گام اجرای نظام آراستگی محیط کار ، می توانید آنرا در محیط کار منزل، اتاق، میز کار خودتان و …. اجرا کنید و با طی پنج گام آن تجربة خوبی بدست آورید. سپس این تجربه را در مقیاس بزرگتر اجرا کنید و رفته رفته با جزئیات کار آشنا شوید و در این زمینه متخصص و صاحبنظر شوید.

جهت مطالعه بیستر در این خصوص به سایت زیر مراجعه نمایید.

https://www.5s-system.com

/۰ دیدگاه‌ها/توسط

آشنایی با نظام آراستگی محیط کار

آشنایی با نظام آراستگی محیط کار

عبارت « پنج اس » ۵S  براساس حروف ابتدای پنج واژه ژاپنی انتخاب شده است:
ساماندهی Seiri
پاكیزه سازی Seiso
نظم و ترتیب Seiton
استانداردسازی Sekitsu
انضباط Shitsuke

آشنایی با نظام آراستگی محیط کار : ۵S یا نظام آراستگی محیط کار منجر به پیشگیری از حوادث و افزایش بهره وری می گردد. شاید بهتر باشد بگوییم هدف نهایی ۵S پیشگیری از اتلاف است.

این نظام نخستین بار توسط ژاپنی ها به اجرا در آمد و نام این نظام هم تشکیل شده از پنج S است که در ادامه به تشریح پنج S  خواهیم پرداخت . قبل شروع بحث بهتر است یه این نکته اشاره شود که ۵S پیش شرط اجرای موفقیت آمیز سایر سیستم ها  و مدلها می باشد و مزیت آن این است که در همه جا قابل پیاده سازی است.

مقدمه

اجرای  ۵S برای رسیدن به هدف های متعددی اجرامی شود.برخی از مهم ترین هدف‌ها عبارتند از ایمنی و بهداشت ، بهره وری ، صرفه جویی در هزینه ها ،کیفیت و پیشگیری از خرابی ها در محیط هایی که بااجرای نظام آراستگی مدیریت می شوند.

اشیا زاید و غیر ضروری وجود ندارد و اقلام موجود با نظمی خاص مرتب می شوند و این امرتا حد زیادی موجب صرفه جویی و ایمنی محیط خواهد شد . اجرای منظم مراحل نظام آراستگی محیطی پاکیزه وبهداشتی رافراهم می آورد و از همه مهم ترتلاش برای ایجاد عادت های صحیح درکارکنان مهم ترین عامل درتحقق محیط های آراسته است واین مهم دراجرای بند پنجم حاصل خواهدشد. وجودمحیطی سامان یافته ازلوازم تولید یاارائه خدمات باکیفیت است.

از ضرورت های مقدم بودن اجرای این نظام می توان به نمونه های زیر اشاره گردد:

سرعت دستیابی افزایش می یابد
نتایج برای همه ی افراد قابل درک است .
محیط کاری تمیز و سازمان یافته خواهد شد .
عمر وسایل و آلات کار افزایش می یابد
هزینه پیاده سازی پایین

پیشینه

شروع چنین حرکتی را به ژاپن نسبت می دهند اما امروزه بسیاری از کشور ها ، این نظام را به اجرا در آورده اند. به ویژه کشور سنگاپور که نظام آراستگی را به عنوان یک نهضت ملی شروع کرده است .
سيستمي تحت عنوان ۵S ، براي اولين بار بعد از جنگ جهاني دوم ، در ژاپن شكل گرفت . ولي ايده اوليه اين سيستم ، ژاپني نمي باشد . ژاپني ها با الگو برداري از برخي صنايع آمريكايي و اروپايي و پس از توسعه و سيستماتيك نمودن آن ،  اين ۵S  را ارايه نمودند .
الگوهاي اوليه اي كه مورد استفاده ژاپني ها قرار گرفت شامل سه دسته از صنايع آمريكايي و اروپايي مي باشد .

دسته اول صنايعي مي باشند كه رعايت بهداشت ، تميزي ونظم از زير ساختهاي اساسي آن مي باشد ، مانند صنايع بهداشتي و دارويي يا صنايع ميكروالكترونيك كه عموما نيازمند محيطي تحت عنوان اتاق تميز يا  ” Clean Room ” مي باشند.

دسته دوم ، سازمانهاي خدماتي مانند هتل ها ، سوپر ماركتها ، كتابخانه ها و مراكز تفريحي را در بر مي گيرد . در اين سازمانها ، مشتري با محيط سازمان تماس مستقيم و نزديك دارد. حساسيت بالاي مشتريان اينگونه از سازمانها به تميزي، نظم و سرعت‌پاسخگويي به  خواسته‌هايشان، موجب مي‌شود كه اين سازمانها براي بقا و رقابت ناچار باشند كه اصول‌خاصي را رعايت‌نمايند.

بطور كلي در آمريكا رعايت اينگونه از اصول ( چه اجبار قانوني باشد و چه الزام عرفي و صنفي ) در زمينه‌هايي كه مرتبط با بهداشت و سلامتي انسانها مي باشد.     ” خانه داري خوب .. يا “Good House Keeping” ناميده مي شود .

دسته سوم ، شامل سازمانهاي پيشرويي مي‌باشند كه به اهميت مباحثي مانند انسان – ماشين، انسان – كار و انسان  –  محيط توجه خاصي نموده و تلاش نموده‌اند كه ارتباطي منطقي و سالم بين ” انسان –  ماشين- كار ” پديد آورند.

جهت مطالعه بیستر در این خصوص به سایت زیر مراجعه نمایید.

https://www.5s-system.com

/۰ دیدگاه‌ها/توسط