انواع ایزو
گواهینامه های ایزو انواع مختلفی دارند که لازم است آگاهی لازم در مورد استفاده و کارایی هرکدام از آنها وجود داشته باشد. استانداردهای ایزو طیف گسترده ای از فعالیت ها را پوشش می دهند که تواند در مورد ساخت یک محصول، مدیریت فرآیند، ارائه خدمات یا تأمین مواد باشد. پیش نیاز اخذ گواهینامه ایزو برای هر سازمان این است که استاندارد مناسب خود را بشناسند و بدانند که کدامیک از این گواهینامهها برای دستیابی به اهدافشان مفیدتر است. امکان اخذ بیش از یک گواهینامه ایزو برای هر مجموعه وجود دارد و هرکدام از آنها مزایایی مانند ایجاد اعتبار بیشتر، فرآیندهای بهبودیافته و محصولات یا خدماتی در رده های جهانی را به همراه دارد.
حدود ۳۰۰ استاندارد ایزو بصورت رایگان/عمومی در دسترس هستند. در این مقاله لیست معروفترین انواع استانداردهای ایزو (ISO) ارائه شده و توضیحی مختصر از آن نیز بیان شده است.
ایزو سری ۹۰۰۰
این استانداردها چندین ویرایش داشته اند. که در ابتدا دسته بندی آن ها به صورت زیر بوده است:
ISO 9001 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های طراح، تولید و ارائه کننده خدمات و نصب.
ISO 9002 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های تولید کننده و ارائه دهنده خدمات و نصب.
ISO 9003 : استاندارد تضمین کیفیت برای سازمان های بازرسی کننده.
ISO 9004 : خطوط راهنما برای بهبود عملکرد سیستم مدیریت.
بعد از چندین ویرایش این استانداردها بصورت زیر تعریف شدند:
ISO 9000-2015 : مبانی و واژگان مدیریت کیفیت.
۲۰۱۵ یعنی ویرایش سال ۲۰۱۵ و ۹۰۰۰ هم به خاطر این بوده که زمانی که این استاندارد تدوین شده تا اون تاریخ ۹۰۰۰ استاندارد تدوین شده بود.
ISO 9001-2015 : مبانی سیستم مدیریت کیفیت.
ISO 9004-2018 : خطوط راهنما برای بهبود عملکرد سیستم مدیریت کیفیت.
یک استاندارد راهنما برای بهبود در ISO 9001 است و گواهینامه ندارد چون راهنماست.
ایزو ۱۰۰۰۱
خطوط راهنما برای نیل به رضایتمندی مشتری.
ایزو ۱۰۰۰۲
خطوط راهنما برای رسیدگی به شکایات در سازمان ها.
این استاندارد موارد زیر را ارائه میکند:
_ تشخیص و ردیابی نیازها و انتظارات مشتریان ناراضی
_ ایجاد یک فرآیند برای نحوه رسیدگی به شکایات
_ تجزیه و تحلیل و ارزیابی شکایات به منظور بهبود کالا و خدمات مورد نیاز
_ ممیزی فرایند رسیدگی به شکایت مشتریان
_ کنترل اثربخشی اقدامات انجام شده
ایزو ۱۰۰۰۳
یک راهنماست جهت مدیریت منازعات مشتری
ایزو ۱۰۰۰۴
یک راهنماست بمنظور تعریف رضایت مشتری. مواردی که این استاندارد به توصیف و راهنمایی آن ها میپردازد عبارتند از :
_ رضایت مشتری یعنی چی؟
_ چطور اندازهگیری میشود؟
_ چطور این رضایت تامین میشود؟
ایزو ۱۰۰۰۶
استاندارد دارای گواهینامه مختص مدیریت پروژه که به استاندارد مدیریت کیفیت پروژه هم معروف است.
کلاً این استاندارد یک چرخه یا فرایند برای مدیریت پروژه به شرح زیر دارد:
ایزو ۱۰۰۱۲
یک استاندارد راهنما برای سیستمهای مدیریت اندازهگیری است. به راهنمای الزامات فرآیندهای اندازهگیری و تجهیزات اندازهگیری معروف است.
این راهنما برای مدیریت كردن ریسك اثراتی است كه تجهیزات اندازه گیری و فرآیند های اندازه گیری میتوانند با تولید نتایج نادرست بر كیفیت محصولات یك سازمان داشته باشند. بنابراین راهنمایی برای مدیریت فرآیندهای اندازهگیری و تایید اندازه شناختی تجهیزات اندازهگیری فراهم میکند.
ایزو ۱۰۰۱۳
استاندارد راهنمای مستندات سیستم مدیریت کیفیت.
راهنماییهایی برای تهیه و برقرار نگه داشتن مستندات موردنیاز برای ایجاد اطمینان از سیستم مدیریت كیفیت اثربخش كه متناسب با نیازهای خاص سازمان هم باشد بر طبق “رویکرد فرایندی”، ارائه میدهد.
ایزو ۱۰۰۱۵
استاندارد مدیریت آموزش
این استاندارد در سازمانها خیلی پرکاربرد شده است و مربوط میشود به تعریف یکسری فرآیند و مراحل و تکنیک برای استانداردسازی آموزش، ارزیابی اثربخشی آموزشی و تعریف بهینه دورههای آموزشی.
ایزو ۱۰۰۱۹
استاندارد راهنما برای انتخاب مشاورین سیستم مدیریت كیفیت و استفاده از خدمات آنان.
این استاندارد مربوط به این موارد میشود که چطور میتوان یک مشاور خوب را استخدام کرد؟ چطور باید قرارداد جامع و خوب مشاورهای بست؟ شرح وظایف مشاور سیستم مدیریت کیفیت چیست؟ و …
ایزو ۱۳۰۰۰
استاندارد ایرانی مدیریت کیفیت جامع برای حضور در بازارهای جهانی که دارای گواهینامه نیز هست.
این استاندارد توسط اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و بر طبق شرایط کسب و کار ایران تدوین گردیده است که در سازمان ISO شماره گذاری شده. شرکت هایی که میخواهند IMS مستقر کنند، بهتر است این استاندارد را دریافت کنند. در این استاندارد از ISO 9001، OHSAS 18001، ISO 14001 و EFQM و الزامات مدیریت کیفیت یکپارچه استفاده شده است.
ایزو ۱۳۴۸۵
استاندارد مدیریت کیفیت در تجهیزات پزشکی و خدمات مرتبط
این استاندارد ساختاری مشابه ISO9001 دارد اما در هر بخش الزامات و جزئیات بیشتری را در ارتباط با تجهیزات پزشکی اضافه کرده است.
ایزو ۱۴۰۰۱
استاندارد الزام آور مدیریت محیط زیست و دارای گواهینامه
این استاندارد الزامات قانونی، حقوقی و اخلاقی سازمانها در راستای حفظ محیط زیست را مشخص میکند. برای اکثر سازمانهای تولیدی از نظر قانونی داشتن گواهینامه این استاندارد الزام است. این استاندارد بر اساس چرخه دمینگ طراحی شده یعنی مراحل طراحی، بررسی، اصلاح و بهبود را در خود دارد.
ایزو ۱۵۱۸۹
استاندارد الزام آور سیستم مدیریت کیفیت ویژه آزمایشگاه های تشخیص طبی و دارای گواهینامه.
نیازهای کیفی آزمایشگاههای پزشکی را مطرح میکند. بر اساس استاندارد مدیریت آزمایشگاههای کالیبراسیون (ISO17205) و استاندارد مدیریت کیفیت (ISO9001) طراحی شده و تضمینکننده نیازهای کیفی آزمایشگاههای پزشکی برای تضمین کیفیت آزمایشها کیفیت نتایج آن ها است.
ایزو TS16949 (ایزو TS16949-2009)
سیستم مدیریت کیفیت که بصورت خاص برای استفاده در صنایع خودروسازی تدوین شده است.
این استاندارد بهبود مداوم را با تأكید بر پیشگیری از ایجاد عیوب و كاهش تغییرات و ضایعات در چرخه تأمین صنایع خودروسازی تضمین میکند.
ایزو ۱۷۰۲۰
استاندارد الزام آور برای عملیات انواع سازمان های بازرسیکننده را تعیین و مشخص میکند.
ایزو ۱۷۰۲۵
استاندارد تست و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
در این استاندارد روش های انجام آزمون یا کالیبراسیون بر اساس روش های استاندار، جایگاه و شرایط محیطی کار، اصول نمونه برداری و مواردی از این قبیل را ارائه میدهد.
ایزو ۱۹۰۱۱
استاندارد راهنما ممیزی مدیریت کیفیت
این استاندارد راهنمایی هایی در مورد اصول ممیزی، مدیریت کردن برنامه های ممیزی، اجرای ممیزی های سیستم مدیریت کیفیت و ممیزی های سیستم مدیریت زیست محیطی و نیز رهنمود هایی در مورد شایستگی ممیزان سیستم های مدیریت کیفیت و زیست محیطی ارائه میکند.
ایزو ۲۰۰۰۰
استاندارد مدیریت کیفیت در خدمات فنآوری اطلاعات IT
این استاندارد الزامات مدیریت تحول و خدمات و آئیننامههای مربوطه را ارائه میدهد.
ایزو ۲۲۰۰۰
استاندارد جهانی مدیریت ایمنی محصول در صنایع غذایی و صنایع وابسته
این استاندارد دارای چند استاندارد پشتیبان شامل موارد ذیل هم هست:
: ISO 22005 : 2007 قابلیت ردیابی در زنجیره مواد غذایی ، اصول کلی و الزامات اساسی برای طراحی و اجرا
ISO / TS 22003 : 2007 : الزامات سیستم ایمنی مواد غذایی _ الزامات برای سازمان های انجام دهنده ممیزی و صدور گواهینامه سیستم ایمنی مواد غذایی
ISO 22004 : 2005 : الزامات سیستم ایمنی مواد غذایی راهنمایی هایی برای بکار بردن استاندارد ISO 22000 : 2005
ISO 22002 – ۱ : ۲۰۰۹ : برنامه های پیشنیازی در ایمنی مواد غذایی
ایزو ۲۶۰۰۰
راهنمای مسئولیت اجتماعی سازمانها
ایزو ۲۷۰۰۱
سیستم مدیریت امنیت اطلاعات ISMS یا Information Security Management System
ایزو ۹۰۰۱ TS
استاندارد الزام آور صنعت نفت و گاز و پتروشیمی. دارای گواهینامه
ایزو ۳۱۰۰۰
استاندارد الزام آور مدیریت ریسک. دارای گواهینامه
ایزو ۵۰۰۰۱
استاندارد الزام آور سیستم مدیریت انرژی
اهداف این استاندارد شامل موارد زیر است:
_ کمک به سازمان ها در ساخت و استفاده بهتر از مصرف انرژی
_ ارائه معیار ، اندازه گیری ، ثبت و گزارش و هدایت دارایی ها
_ تسهیل ارتباطات و ایجاد شفافیت در مورد مدیریت منابع انرژی
_ ارتقاء بهترین شیوه ها و تقویت رفتار صحیح مدیریت انرژی
_ کمک به ارزیابی و اولویت بندی فن آوری های جدید
_ کمک به صرفه جویی در انرژی از طریق ترویج زنجیره عرضه
جا دارد که علاوه بر استانداردهای سری ISO، به برخی دیگر از استانداردهای رایج و نشان های معتبر در این زمینه نیز اشاره ای داشته باشیم:
ایزوه ۲۰۱۶-۴۵۰۰۱
استاندارد ایمنی و بهداشت حرفهای و دارای گواهینامه.
اهداف این استاندارد موارد زیر است:
_ ارتقاء و حفظ بالاترین درجه سلامتی جسمی _ روحی و اجتماعی برای تمام ذینفعان
_ پیشگیری از خروج كارگران از شغل شان بدلیل شرایط كاری
_ محافظت كاركنان و سایر ذینفعان در مقابل ریسك های منتج از فاكتورهای مضر سلامتی
_ نگهداری كاركنان در محیط كاری كه شرایط فیزیكی و روانی آن پذیرفته شده باشد.
_ جلوگیری از آسیب هایی که عوارض آن در دراز مدت ظاهر می شود برای پرسنل، همسایگان ، بازدید کنندگان و ….
ایزو ۴۵۰۰۱ جایگزین سری استانداردهای OHSAS 18001 شده است و این استاندارد با پوشش مناسب ایزو درآمده است. از آنجاییکه یکی از ایراداتی که به استاندارد OHSAS 18001 گرفته میشد عدم تدوین و تصویب این استاندارد توسط سازمان ایزو بود، سازمان ایزو با تشکیل کارگروهی مسولیت تدوین و تدوین درفت را به عهده گرفته و متعاقبا در سال ۲۰۱۶ پس از سیر مراحل تصویبی این استاندارد و کمیته نهایی صادر گردید.
HACCP
انواع ایزو
استاندارد آمریکایی و الزام آور جهت صنایع غذایی. دارای گواهینامه
اهداف و موارد این استاندارد شامل موارد زیر است:
_ شناسایی مراحل تولید و عواملی که می تواند در چرخه حیات غذا سبب آلودگی شود.
_ ارزیابی موثر تمام خطراتی که میتواند سلامت مواد غذایی را تهدید کند.
_ تدوین طرح های کنشی برای جلوگیری از آلودگی محصولات.
_ ایجاد یک سیستم پایش برای CCP ها.
_ طراحی اقدامات و اکنشی در موقع بروز عدم انطباق ها و یا محصول نا ایمن یا باقوه نا ایمن.
IFS
انواع ایزو
استاندارد الزام آور اروپایی ایمنی و سلامت مواد غذایی. دارای گواهینامه
اين استاندارد با تکيه بر سيستم مديريت کيفيت، HACCP، مسئوليت مديريت در چارچوب الزامات مشتري، مديريت منابع و الزامات مربوط به تحقق محصول با تکيه بر اصول GMP ، ايمني فرآيند توليد غذا و نيز ايمني فرآورده غذايي را بر اساس اعتبار استاندارد اروپايي EN 45011 در دستور کار خود دارد.
IWA1
انواع ایزو
استاندارد راهنمای مدیریت کیفیت مراکز درمانی
هدف این استاندارد استقرار متناسب مدیریت کیفیت در مراکز درمانی از جمله شامل مراکز آموزشی و پژوهشی، بیمارستانها، ادارات و مراکز نظارتی و سایر سازمانهای مرتبط..
IWA2
انواع ایزو
استاندارد راهنمای مدیریت کیفیت موسسات آموزشی
با استفاده از این سیستم مدیریت کیفیت میتوان کلیه فرایندهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر خدمات آموزشی قابل ارائه تاثیرگذارند را تحت کنترل قرار داد تا اطمینان حاصل شود که خدمات ارائه شده، نیازها و انتظارات آموزشگیرندگان و مراجع قانونی را برآورده میکنند. فرق آن با ایزو ۱۰۰۱۵ در این است که بر روی موسسات آموزشی تمرکز دارد ولی ایزو ۱۰۰۱۵ بر روی خود آموزش و اثربخشی او در سازمانها تمرکز دارد .
سیستم مدیریتی HSE-MS یا (Health.Safety.Environmental Managemnet System)
سیستمی مدیریتی است که دارای استاندارد الزام آور مدیریت زیست محیطی، ایمنی و بهداشت حرفه ای ویژه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بوده و دارای گواهینامه نیز می باشد.
IMS یا Integrated Management System
انواع ایزو
سیستم مدیریت یکپارچه و دارای گواهینامه
شامل استقرار یکپارچه ی استانداردهای مدیریت کیفیت ISO9001، محیط زیست ISO14001 و مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای OHSAS18001 می باشد که بصورت همزمان نیز ممیزی میشوند. فرایند اجرای ممیزی IMS مشابه اجرای سایر ممیزی ها است. در صورت تمایل، مشتریان می توانند از یک نوبت پیش ممیزی نیز بهره مند شوند. اجرای پیش ممیزی با وجود توصیه به اجرا خدمتی اختیاری و بر اساس در خواست کارفرما ارائه می شود. ممیزی صدور در دو مرحله و در ادامه آن فرایند ارزیابی مستقل (veto) انجام شده و در صورت تأیید، گواهی نامه صادر می شود. ممیزی مراقبتی سالیانه به منظور اطمینان از تداوم اجرا و اثربخشی سیستم مدیریت یکپارچه به صورت سالیانه (ادواری) برنامه ریزی و اجرا می شود.
نشان CE
انواع ایزو
نشان ایمنی محصول در اروپا و تطابق محصول با الزامات اتحادیه اروپا که مختصر کلمات فرانسوی “Conformité Européenne” به معنی “مورد قبول اروپا” است.
این نشان بیانگر درجه ی کیفی محصول نیست بلکه محصولاتی که واجد دریافت علامت CE میشوند، میبایست از نظر سلامت، امنیت، مضر نبودن برای جسم انسان و طبیعت مورد بررسی قرار گرفته و اگر واجد این شرایط باشند قادر به دریافت این نشان خواهند بود
نشان FDA
انواع ایزو
مربوط به سازمان غذا و داروی آمریکا (Food and Drug Administration)
نشان و مدرک FDA یک گواهینامه بین المللی است که از طریق سازمان دارو و غذای آمریکا جهت تولیدکنندگان محصولات غذایی، دارویی و پزشکی سرتاسر جهان صادر میشود. این مدرک به منزله به رسمیت شناختن شرکت تولید کننده توسط FDA در خصوص بهداشتی بودن و سلامت عمومی محصولات آن شرکت بوده و حکم مجوز ورود محصولات آن شرکت را به آمریکا دارا است.
نشان GMP
انواع ایزو
نشان تولید مناسب موادغذایی
(Good Manufacturing Practice) یا GMP عبارت است از کلیهی عملیات و فرایندهای مورد نیاز برای تولید مواد غذایی و دارویی ایمن بر اساس یافتههای دانش روز. این نشان بیان کننده اصول کلی برای تامین زیرساخت ها و شرایطی است که به ایجاد یک محصول سالم و مناسب میپردازد. اصول این نشان شامل موارد زیر است:
_ انتخاب محل مناسب برای تولید
_ طراحی و ایجاد ساختمان های مناسب برای تولید محصولی سالم و بهداشتی
_ طراحی مناسب فرآیندهای تولید
_ انتخاب ماشین آلات مناسب و بهداشتی برای تولید
_ طراحی و اجرای تاسیسات مناسب برای تولید
_ تعیین و تامین تجهیزات پشتیبانی مناسب
_ شرایط مناسب پرسنل تولید
نشان GHP
نشان بهداشت مواد غذایی
GHP یا (Good Hygiene Practice) به معنی تمامی شرایط و معیار ها و ضوابط مورد نیاز برای اطمینان بخشی به این که ایمنی و مناسب بودن ماده غذایی در کلیه مراحل زنجیرهی تولید فراهم شده، است. شامل مواردی از جمله :
_ نظافت و شستشو
_ نگهداری و تعمیرات
_ مقررات بهداشتی پرسنل
نشان حلال یا Halal
این استاندارد مختص کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان می باشد و در سال ۲۰۰۴ توسط مرکز مطالعات و اطلاعات اسلامی که مجمعی از نمایندگان کشورهای مسلمان است تدوین و ارائه گردید. همانطور که از نام این استاندارد مشخص است ، بیشترین کاربرد آن برای موادغذایی بوده و نشان میدهد که مسلمانان میتوانند ماده غذایی را که از چنین استانداردی برخوردار است، مصرف نمایند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!